Poradnik kariery|

03.06.2024

Zwolnienie lekarskie i świadczenia chorobowe. Co warto wiedzieć?

Kamila Brzezińska, Redaktorka

Choroba niestety nie szczędzi nikomu, i każdy z nas, chcąc nie chcą, musi czasem zostać w domu. W takim wypadku warto jest odpowiedzieć sobie na pytania: jakie są w Polsce zasady zwolnień lekarskich i jakie świadczenia, czyli wynagrodzenie i zasiłek chorobowy, nam przysługują?

ZWOLNIENIE LEKARSKIE


Czym jest zwolnienie lekarskie?

Zwolnienie lekarskie, potocznie nazywane zwolnieniem L4 lub po prostu L4,  jest zaświadczeniem o usprawiedliwionej nieobecność pracownika w trakcie choroby. Zwykle jest ono wystawiane w formie elektronicznej,  zgodnie z wzorem ZUS.

L4 pozwala także ustalić prawo pracownika do pobierania świadczeń pieniężnych związanych z chorobą.

Warto zwrócić uwagę, że lekarz może wystawić zwolnienie poświadczające o niezdolności do pracy lekarskie maksymalnie do 3 dni wstecz, jeśli uzna, że choroba wystąpiła przed czasem wizyty czy konsultacji.


Kto może wystawić zwolnienie lekarskie?

Do 2018 r. zwolnienie lekarskie mogło być wystawione wyłącznie przez lekarza. Od 1 października 2018 r. zwolnienie lekarskie może wystawić również uprawniony pracownik służby zdrowia, np. pielęgniarka lub ratownik medyczny. Pracownicy w Polsce nie mogą samodzielnie poświadczać swojej choroby w celu otrzymania wynagrodzenia chorobowego.


Jak poinformować pracodawcę o chorobie?

Od 2018 roku wszystkie zwolnienia lekarskie wystawiane są przez lekarzy w formie cyfrowej i przesyłane na Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS). To elektroniczne zwolnienie lekarskie umożliwia pracodawcom łatwy dostęp do informacji o pracowniku, a jednocześnie pomaga zapobiegać ewentualnym nadużyciom.

Przed ową zmianą z 2018 roku, lekarze wystawiali odręczny dokument, który następnie pracownik musiał dostarczyć do zakładu pracy – pocztą lub osobiście. Taki obowiązek mógł stwarzać pewne problemy dla pacjentów, którym zalecano pozostawanie i odpoczynek w domu.


Jak szybko powinniśmy poinformować pracodawcę o nieobecności?

Tutaj niestety prawo polskie nie daje nam dużego pola do manewru.

Oczekuje się bowiem, że w przypadku nieobecności z powodu choroby, pracodawca powinien być niezwłocznie o tym powiadomiony. W pilnych i nagłych przypadkach, takich jak uraz lub wypadek, obowiązek zgłoszenia nieobecności może spaść na członków rodziny. Jeśli jednak rodzina nie jest w stanie tego zrobić, pracownik powinien poinformować firmę nie później niż drugiego dnia nieobecności lub nie później niż drugiego dnia po ustaniu szczególnych okoliczności, które uniemożliwiły nam wcześniejsze powiadomienie o tej absencji.

W przypadku nieobecności w pracy w związku z zabiegiem chirurgicznym, pobytem w szpitalu lub sanatorium pracownik również powinien poinformować zakład pracy z odpowiednim wyprzedzeniem.


W jaki sposób powiadomić firmę o nieobecności?

Sam sposób powiadamiania zależy w dużej mierze od ustaleń i wewnętrznych przepisów pracodawcy. Jeśli jednak firma nie określiła formy zawiadomienia o nieobecności chorobowej, np. w regulaminie pracy, to nieobecny pracownik może zrobić  to nie tylko osobiście, za pośrednictwem innej osoby, telefonicznie, sms-em czy e-mailem.


Zapomniałeś uprzedzić szefa o nieobecności? Mogą być konsekwencje

Warto pamiętać, że nieterminowe poinformowanie firmy o chorobie i czasie jej trwania może zostać uznane za naruszenie ustalonej organizacji pracy. Tym samym pracodawca będzie miał prawo zastosować karę upomnienia lub nagany. W niektórych przypadkach takie zaniechanie może zostać potraktowane jako powód do rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia.


ŚWIADCZENIA CHOROBOWE


Czym są świadczenia chorobowe?

Świadczenia chorobowe to świadczenie pieniężne, które mają zrekompensować pracownikowi zarobki stracone w skutek niezdolności do pracy związanej z chorobą. Zalicza się do nich wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy, które odróżniają się od siebie w dwóch zasadniczych aspektach: długości trwania świadczenia i źródła jego finansowania.


Kto jest uprawniony do wynagrodzenia i zasiłku chorobowego?

Do owych świadczeń mają dostęp wszystkie osoby fizyczne, w tym cudzoziemcy, zatrudnione w Polsce na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia, są zarejestrowane w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ) i mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. Składki na NFZ są potrącane co miesiąc z dochodu pracownika.


Kiedy nabywamy prawa do świadczeń chorobowych?

Wszyscy pracownicy nabywają prawo do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego 30 dni po zarejestrowaniu się w systemie ubezpieczeń. Wspomniane 30 dni to termin tak zwanej karencji ubezpieczeniowej, czyli okresu pomiędzy zawarciem umowy ubezpieczenia a chwilą, gdy rozpocznie się ochrona świadczona przez ubezpieczyciela. Jest to istotne, ponieważ podczas 30 dni karencji ochrona świadczona przez ubezpieczyciela jest zawieszona. Karencja ma zasadniczo przeciwdziałać wyłudzeniom odszkodowań, np. w sytuacjach, gdy klient podaje nieprawdziwą datę szkody i zgłasza ją w ramach nowo wykupionego ubezpieczenia.


WYNAGRODZENIE CHOROBOWE


Ile wynosi wynagrodzenie chorobowe?

Wynagrodzenie chorobowe jest finansowane ze środków pracodawcy. W zależności od przyczyn niezdolności do pracy, wysokość tego świadczenia może wynosić:

A) 80 proc. wynagrodzenia pracownika,

B) 100% wynagrodzenia, jeśli nieobecność wynika z:

  1. wypadku w drodze do pracy lub z pracy
  2. choroby w czasie ciąży
  3. operacji związanej z byciem dawcą organów, komórek lub tkanek

Wynagrodzenie chorobowe ­– kiedy i jak długo się je wypłaca?

W każdym roku kalendarzowym przysługuje ono w na okres nieprzekraczający:

  • 14 dni – dla pracowników, którzy ukończyli 50 lat,
  • 33 dni ­ ­– dla pozostałych osób.  
 

ZASIŁEK CHOROBOWY


Zasiłek chorobowy ­– kiedy się go stosuje?

Jeżeli okres choroby wykracza poza powyższe limity, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy. Tutaj pojawia się jedna z zasadniczych różnic między oboma świadczeniami, gdyż zasiłek chorobowy jest finansowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).


Zasiłek chorobowy ­– jak długo się go wypłaca?

W ciągu roku zasiłek chorobowy może być wypłacany przez okres:

  • do 182 dni – dla większości zatrudnionych,
  • 270 dni – gdy niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą lub występuje w okresie ciąży.

Ile wynosi zasiłek chorobowy?

Wysokość zasiłku chorobowego jest zazwyczaj równa wysokości wynagrodzenia chorobowego. Dodatkowo, pracownicy hospitalizowani mają prawo do zasiłku w wysokości 80% ich wynagrodzenia.


Źródła:

Biznes.gov.pl, „Nieobecność pracownika w trakcie choroby”

ZUS, „Sick pay and sickness allowance”

Autor

Kamila  Brzezińska

Kamila Brzezińska

Redaktorka,

Absolwentka Filologii Francuskiej na UP, a także Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

W MBE zajmuje się głównie redakcją portalu CareersInPoland.com.

W życiu prywatnym Kamila jest miłośniczką dobrej książki i kiepskich filmów, oraz weteranem gier RPG i horror-survivalowych. Od 2016 roku żywi niezdrową fascynację do amerykańskiej satyry politycznej.