Rodzaje ryzyka w obszarze księgowości funduszy

Dominika GawlikMarcin Pawlikowski

Na jakiego rodzaju ryzyko narażone są organizacje wyspecjalizowane w obszarze księgowości funduszy i w jaki sposób radzą sobie z jego występowaniem?

Na zdj. Dominika Gawlik

Na zdj. Dominika Gawlik

Konkurencja w branży zarządzania aktywami jest bardzo wysoka, co w rezultacie sprzyja powstawaniu coraz bardziej złożonych struktur inwestycyjnych o zasięgu globalnym (np. multi-manager funds, multi-class funds, master feeder funds lub fund of funds). Niesie to za sobą szereg wyzwań, takich jak na przykład zawiłości w obliczaniu wartości aktywów netto (NAV, skrót od net asset value). Dodatkowo, rosnące wymagania regulacyjne (MiFID, UCITS Directive, AIFMD, EMIR, FATCA, Dodd-Frank Act) oraz szybkie tempo wzrostu inwestycji transgranicznych i wielowalutowych wymagają globalnego wsparcia w obszarze księgowości, które uwzględni różne standardy rachunkowości obowiązujące w poszczególnych rejonach świata (IFRS czy lokalne US GAAP, UK GAAP, Canada GAAP, German GAAP).

Dlatego też od lat rośnie liczba funduszy, które zlecają księgowość specjalistom w tym obszarze, takim jak State Street.  Jest to posunięcie strategiczne, umożliwiające zarządzającym funduszami osiąganie wielu korzyści biznesowych. Outsourcing księgowości funduszy pozwala redukować własną ekspozycję na ryzyko, wykorzystać wiedzę i doświadczenie firm zajmujących się księgowaniem i administrowaniem funduszy oraz poprawić efektywność i alokacje zasobów. W rezultacie zarządzający funduszami mogą skupić się na kluczowej działalności i pozyskiwaniu klientów przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa poprawności rozliczeń księgowych prowadzonych przez wyspecjalizowanego partnera.


Firmy, takie jak State Street, zatrudniają profesjonalistów, którzy posiadają wiedzę o standardach rachunkowości i w efektywny sposób prowadzą księgowość funduszy (wykorzystując efekt skali), odpowiadają za oficjalnie publikowaną wycenę aktywów oraz aktywów netto na jednostkę uczestnictwa, księgują i monitorują koszty funduszu, uzgadniają konta oraz dokonują ich analizy w celu zapewnienia poprawnej wartości NAV, koordynują i weryfikują wszystkie operacje subskrypcji i umorzeń jednostek funduszy, jak również sporządzają sprawozdania finansowe funduszy. Zarządzający funduszami oczekują usługi księgowej o wysokim standardzie, ponieważ ma to bezpośrednie przełożenie na wyniki ich działalności.

Podobnie jak każda inna działalność biznesowa, również firmy świadczące usługi w obszarze księgowości funduszy narażone są na różnego rodzaju ryzyko. Biorąc pod uwagę to, że ludzie, procesy oraz technologie są kluczowe w tej branży, jednym z głównych rodzajów ryzyka, na które tego typu firmy są narażone, to ryzyko operacyjne. Obszar operacji jest uwarunkowany wielowymiarowo. Zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne mogą być bardzo groźne dla ciągłości działań. Ryzyko operacyjne definiowane jest jako ryzyko strat wynikających z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów (błędów w stosowanych procedurach lub braku wymaganych procedur, nieprawidłowego podziału obowiązków, nieodpowiedniej dokumentacji czy obiegu dokumentów i informacji), ludzi (umyślnego przekroczenia obowiązujących procedur, braku odpowiednich kwalifikacji pracowników, niezamierzonych lub celowych działań na szkodę firmy lub klientów), systemów technicznych (nieumyślnych awarii systemów lub technologii) lub zdarzeń zewnętrznych (wyniku działania sił naturalnych lub strony trzeciej).

 
Bardzo ważne jest poznanie rodzajów ryzyka towarzyszących poszczególnym obszarom działalności firmy i stworzenie adekwatnego systemu zarządzania nim. Błędna wartość NAV może wynikać miedzy innymi z niepoprawnej wyceny portfolio funduszu, użycia niewłaściwych kursów walutowych, błędnego lub opóźnionego odzwierciedlenia zdarzeń korporacyjnych, nieprawidłowego naliczenia przychodów i kosztów funduszu, nieodpowiedniego naliczenia podatków, co z kolei może wynikać zarówno z nieadekwatnych procesów i procedur, w tym błędów ludzkich, jak również z problemów systemowych.

Na proces zarządzania ryzykiem składają się następujące grupy czynności: identyfikacja i ocena ryzyka, pomiar i monitorowanie ryzyka, podejmowanie działań zaradczych oraz raportowanie ryzyka operacyjnego. Budowa systemu i wdrożenie zarządzania ryzykiem może być procesem skomplikowanym i czasochłonnym, jednak efektywne zarządzanie ryzykiem jest jednym z podstawowych aspektów branych pod uwagę przez klientów instytucjonalnych i nie tylko.


Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym jest stałe ograniczanie ryzyka, ochrona danych, zasobów, systemów oraz procesów, jak również zabezpieczanie się przed ewentualnymi skutkami ryzyka. Elementami systemu zarządzania ryzykiem są strategia i zasady polityki firmy w tym obszarze, dochodzą do tego wewnętrzne regulacje i procedury, jak również struktura zarządzania ryzykiem definiująca poziomy zarządzania oraz kompetencje i odpowiedzialność osób uczestniczących w tym procesie. Grupy jednostek i funkcji odpowiedzialnych za czynności związane z zarządzaniem ryzykiem powinny być na wszystkich szczeblach organizacyjnych. Wymienić tu można komórki zajmujące się ciągłą oceną i kontrolą jakości procedur i poszczególnych elementów procesu księgowania na poziomie biznesu, działy szkoleń odpowiedzialne za dostarczanie dedykowanych treningów dla pracowników podnoszących wiedzę, jak również działy eksperckie zajmujące się identyfikacją, szacowaniem, monitorowaniem oraz raportowaniem ryzyka. Dodatkowym mechanizmem kontroli są audyty wewnętrzne, często nakierowane na najbardziej ryzykowne elementy procesu. Mają one na celu niezależną oraz obiektywną ocenę adekwatności, prawidłowości i efektywności systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania, w tym zarządzania ryzykiem. Firmy zajmujące się księgowością funduszy podlegają wielu regulacjom. Kontrola wdrożenia tych regulacji jest przedmiotem audytów zewnętrznych.


Podsumowanie


Jeśli chodzi o aspekt zarządzania ryzykiem, globalne podejście do zarządzania ryzykiem zmieniło się nieodwołalnie na przestrzeni ostatnich lat. Pomimo coraz bardziej rygorystycznych środków kontroli i rozwoju wyrafinowanego modelowania zarządzanie ryzykiem sprowadza się do czynnika ludzkiego. To ludzie ostatecznie podejmują decyzje w oparciu o dostępne informacje. Liczy się wiec jakość informacji, dostępność i ich dystrybucja oraz to, czy i jakie działania są podejmowane przez pracowników na podstawie dostarczonych informacji. Te wszystkie czynniki przekładają się na efektywność w zarządzaniu ryzykiem.


Dominika Gawlik
– Manager Działu Zarządzania Ryzykiem w State Street Bank, Oddział w Polsce, członek ACCA

Marcin Pawlikowski – 15 lat związany z branżą finansową; od 2007 roku pracuje w State Street Bank, Oddział w Polsce; obecnie na stanowisku Starszego Managera ds. Funduszy

Autor

Dominika Gawlik

Dominika Gawlik