Strefa Klienta
Urlop bez limitu – jak to się zaczęło?
Choć koncepcja nielimitowanych urlopów jest stosunkowo nowa, niektóre firmy na świecie wprowadziły tę praktykę już w pierwszej dekadzie XXI wieku. Jedną z tego typu firm był Netflix, który ogłosił taki benefit w 2010 roku. Później do tego grona dołączyli między innymi Linkedin, Visualsoft czy GitHub.
Z kolei w Polsce pierwszego głośnego debiutu nielimitowanego urlopu można doszukiwać się w 2021 roku. Wtedy zdecydowała się go wprowadzić firma SYZYGY z sektora IT. Inne firmy, które są znane w Polsce z takiej polityki urlopowej to chociażby Traffit czy Bitpanda.
Czym dokładnie jest nielimitowany urlop?
To polityka urlopowa, który zakłada, że każdy z pracowników może wziąć w ciągu roku tyle płatnych dni wolnych, na ile ma ochotę, oczywiście uwzględniając przy tym realizację powierzonych zadań.
Nielimitowany urlop – jak to działa – prawne aspekty
W Kodeksie pracy nie został określony limit płatnego urlopu, jaki pracodawca może udzielić swoim pracownikom. Do momentu, kiedy oferowany urlop jest równy dla wszystkich i nie ma pracowników, którzy mają większy dostęp do tego prawa niż inni, mieści się on w granicach prawa pracy.
Zgodnie z zasadą uprzywilejowania pracownika wprowadzenie nielimitowanego płatnego urlopu wypoczynkowego jest dopuszczalne, gdyż wprowadza rozwiązania korzystniejsze dla pracowników niż w Kodeksie pracy – komentuje Wojciech Bigaj, senior partner w BKB Baran Książek Bigaj.
Jak to wygląda w przypadku np. umowy zlecenie, umowy o dzieło czy kontraktu B2B?
Kodeks cywilny nie przewiduje prawa do płatnego urlopu, a więc zarówno w przypadku osobistego świadczenia usług (umowa o świadczenie usług/zlecenie) jak i prowadzenia działalności gospodarczej brak jest takiego ustawowego uprawnienia. Strony mogą natomiast przewidzieć płatne lub bezpłatne okresy zwolnienia z obowiązku świadczenia usług w zawartej umowie. Ich wymiar jest dowolny i zależy od dokonanych ustaleń. Przy umowie o dzieło instytucja urlopu nie ma w zasadzie zastosowania, ponieważ jest to umowa rezultatu i liczy się wykonanie dzieła w ustalonym terminie a nie czas na to poświęcony. – wyjaśnia Wojciech Bigaj.
Nielimitowany urlop – wady i zalety
Jakie są plusy takiego rozwiązania? Temat nielimitowanych urlopów pojawiał się wielokrotnie w dyskusjach w mediach społecznościowych. Wśród zalet wymieniano np. poczucie spokoju, ponieważ nie musimy martwić się liczbą płatnych dni urlopowych w awaryjnych sytuacjach i możliwość odkładnia urlopu „na zapas”.
Uważa się, że nielimitowany urlop wpływa na wzrost efektywności pracowników i większe zadowolenie z miejsca pracy. Może także ułatwiać zachowanie balansu między życiem zawodowym a prywatnym oraz zapobiegać wypaleniu.
O zalety postanowiliśmy także zapytać Karolinę Ołdak, employer branding and people communications program manager w Relativity, gdzie nielimitowane urlopy się sprawdzają:
Nielimitowane urlopy w Relativity funkcjonują od ponad 3 lat, we wszystkich krajach, w których mamy siedzibę. W Polsce, ze względu na wymagania związane z prawem pracy, mamy dwa rodzaje urlopów PTO (paid time off), którego wymiar wynika z kodeksu pracy i musi być wykorzystany przez pracownika oraz DTO (discretionary time off), czyli nielimitowany urlop powyżej tego statutowego. Do tej pory urlop bez limitu sprawdza się u nas znakomicie. Podkreślę, że korzystają z niego osoby, które wywiązują się ze swoich obowiązków terminowo. Główne zalety tego rozwiązania, które zauważyliśmy, to lepsze zarządzanie czasem oraz wzrost efektywności pracowników.
Naturalnie nasuwa się pytanie – jakie są minusy? Czy to nie jest tylko zwykły chwyt marketingowy stosowany przez firmy? Czy zagrożeniem może być sytuacja, w której nagle wszyscy przestaną pracować?
Londyńska firma CharlieHR na łamach swojego bloga przyznała się, że nielimitowane urlopy u nich się nie sprawdziły. Jakie były tego przyczyny?
1. Wiele osób nadal brało mniej urlopu niż powinno
Nałożenie liczbowego limitu na czas urlopu w rezultacie daje sprzeczny z naszą intuicją efekt. Jeśli masz do wykorzystania 25 dni urlopu, to podświadomie jesteś zmotywowany, by je wykorzystać.
Jest to powiązanie z tym, jak działa ludzka psychika – własność, którą należy do ciebie, cenisz znacznie bardziej. Natomiast brak konkretnej liczby, czyli sama koncepcja nieograniczoności, potencjalnie oznacza, że nie docenisz tego czasu wolnego w ten sam sposób.
2. Niesprawiedliwość
W praktyce wakacje nie dotyczą wyłącznie osób, które biorą wolne. Wpływa to również na wszystkich innych członków zespołu i tak było w przypadku firmy CharlieHR. Podczas gdy jedna osoba chciała wziąć tylko 20 dni wolnego w roku, ktoś inny czuł, że potrzebuje 30. Jednak, kiedy jedna osoba była nieobecna, jej praca musiała zostać wykonana - osoba pozostająca w biurze brała na siebie ten obowiązek.
3. Niepokój związany z nieznajomością limitów
Liczbowe limity urlopowe nie tylko określają, ile dni należy wykorzystać w danym roku, ale także pomagają zdefiniować, co jest standardem w przypadku czasu brania urlopu. Działają jak firmowa bariera, która wyznacza granice, dzięki czemu pracownicy wiedzą, na co mogą sobie pozwolić. Nieograniczona polityka urlopowa zmienia znaczenie tego, co jest dopuszczalne, a co nie.
4. Pewne ograniczenia są koniecznie.
Rzeczywistość pokazała, że są sytuacje, w których pracownicy nie będą mogli wziąć urlopu ze względu np.: na potrzeby biznesowe, nakładający się czas wolny i obciążenie innych pracowników. „Nieograniczony “ oznaczał w tym kontekście, że urlop nie jest liczony, ale zastosowanie tego słowa w praktyce oznaczało, że managerowie zespołów w CharlieHR, czuli, że nie mają podstaw do odrzucenia wniosków urlopowych, nawet jeśli były one sprzeczne z potrzebami firmy.
Ten przykład pokazuje, że warto zastanowić się nad tym, czy brak limitu w takich sytuacjach na pewno jest zaletą.
Alternatywy nielimitowanego urlopu
Ciekawym rozwiązaniem, które proponują już niektóre firmy, jest zwiększenie liczby puli płatnych dni urlopowych np. z 20/26 do 30/35. Kolejną atrakcyjną opcją może być 4-dniowy tydzień pracy lub dodatkowy urlop w ramach jakiejś okazji – urodzin, rocznicy pracy lub za wzięcie udziału w wolontariacie.
W firmie Relativity politykę urlopową w uzupełnia tzw. shut-down – w którym dwa razy do roku „zamykane” są wszystkie biura na tydzień.
Ze statystyk, które analizujemy wynika, że pomimo wprowadzenia nielimitowanych urlopów pracownicy w Polsce nadal często mają trudności z wykorzystaniem ustawowych 20/26 dni urlopowych. Tylko ponad połowa osób korzysta z nadprogramowego wolnego – większość z nich wybiera kilka dodatkowych dni, ale są też przypadki, które decydują się na dodatkowy miesiąc urlopu – mówi Karolina Ołdak.
Wszystko ma swoje plusy i minusy, ale przy wyborze nowego pracodawcy warto rozważyć, co najbardziej odpowiada naszym potrzebom, oczywiście, jeśli takie urozmaicenia pojawią się w ofercie pracy.
Nielimitowany urlop, choć brzmi zachęcająco i w niektórych firmach sprawdza się on dobrze dla pracowników, wciąż budzi kontrowersje i pozostawia wiele pytań. Na pewno wiele zależy od dojrzałości organizacji, jak i poziomu zaufania w firmie.
W Grupie MBE jest odpowiedzialna za redakcję tekstów do magazynu „Kariera w Finansach i Bankowości” oraz na stronę KarierawFinansach.pl.
Ⓒ 2008-2024 Grupa MBE sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.