Kobiety w branży finansowej. Wyniki raportu

94% kobiet uważa, że w sektorze finansowym, w którym pracują, występują przeszkody rzutujące na rozwój ich kariery zawodowej – wynika z 4. edycji badania „Kobiety w Finansach” przeprowadzonego przez Antal wraz z CFA Society Poland, we współpracy z Bankiem BPH i Izbą Zarządzających Funduszami i Aktywami (IZFiA). Co więcej, pomimo rosnącej liczby wdrażanych programów rozwojowych i polityk dotyczących zarządzania różnorodnością, kobiety pracujące w branży finansowej relatywnie rzadko osiągają najwyższe stanowiska.

Męskie imię finansów

Jako najbardziej kobiece obszary respondenci ocenili księgowość i back office. Sektor, w którym zatrudnienie obu płci jest podobne, to podatki. Niemniej na 13 badanych obszarów 8 zostało ocenionych jako bardziej męskie. Najsilniej zmaskulizowane są: zarząd/wyższa kadra menedżerska, zarządzanie funduszami/aktywami oraz trading. Miejsca pracy w sektorach takich jak podatki czy sprzedaż/client service zostały ocenione jako odpowiednie zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. 

58% badanych kobiet uważa, że na stanowiskach kierowniczych przeważają mężczyźni, natomiast tak samo twierdzi już tylko 34% badanych mężczyzn. Przewagę kobiet na czele organizacji deklaruje 11% respondentek i 20% respondentów, natomiast 1/3 stwierdza, że liczba kobiet i mężczyzn w kadrze kierowniczej jest równa bądź podobna.

Kobiety chcą się rozwijać

Wyniki badania uwidaczniają jednoznacznie, że kobiety chcą się rozwijać zawodowo, a praca stanowi ważny punkt w ich życiu. 93% respondentek wskazała, że kariera jest dla nich ważna lub bardzo ważna. Jednocześnie tak samo odpowiedziało 79% badanych mężczyzn. W dodatku 3/4 pracownic odczuwa satysfakcję z przebiegu swojej dotychczasowej kariery zawodowej. 

Według tegorocznego raportu kobiety dostrzegają jeszcze większą potrzebę wsparcia zawodowego niż w zeszłych edycjach – oczekują programów rozwojowych, szkoleń i kursów oraz mentoringu.

Bariery na drodze kobiecych karier

84% badanych osób oceniło, że w sektorze finansowym występują bariery mające wpływ na przebieg kariery zawodowej kobiet. Do największych przeszkód zewnętrznych respondentki i respondenci zaliczyli uwikłanie kobiet w tradycyjne role – 64% wskazań – oraz pomijanie kobiet przy awansach – 49% wskazań. Co 3 badana osoba wskazała ograniczenia zewnętrzne, takie jak niechęć sektora finansowego do płci żeńskiej (31%) oraz dająca się odczuć solidarność mężczyzn (32%).

Do największych barier wewnętrznych badani i badane zaliczyli: fasadową skromność, zgodnie z którą kobiety uważają, że nie wypada przedstawiać siebie samej w korzystnym świetle (52% wskazań) i brak odwagi formułowania i wyrażania własnych potrzeb (49% wskazań). Czynniki wewnętrzne były zaznaczane z podobną częstotliwością co wewnętrzne.

Dane z raportu wskazują jednak, że sytuacja, w porównaniu z poprzednimi latami, nieznacznie się poprawia, a bariery zmniejszają się (zauważono spadek o 10%). Można więc stwierdzić, że coraz szersza dyskusja na temat parytetów, równowagi sił kobiet u mężczyzn w zarządach spółek oraz promocji przedsiębiorczyń na kluczowych stanowiskach o profilu finansowym bądź egzekutywnym zmienia przestrzeń zawodową tej branży.

Podstawy często kuleją

76% respondentek i respondentów zauważa, że posiadanie dziecka wpływa na ich karierę zawodową. Najważniejszą, ale też najczęściej wskazywaną przez nich w tym kontekście przeszkodą, jest trudność w godzeniu pracy z życiem prywatnym. Co 3 badana osoba wskazywała, że ich pracodawca nie wprowadza ułatwień po powrocie do pracy – to znaczy nie ma możliwości wykonywania swoich obowiązków zdalnie bądź w elastycznych godzinach. Dla co 5 pracownika lub pracownicy problematyczna jest konieczność szybkiego powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim/tacierzyńskim.

65% kobiet wychowujących dzieci odczuwa trudności w pogodzeniu pracy z życiem prywatnym. Dodatkowo im więcej godzin badana poświęca na prowadzenie gospodarstwa domowego, tym większą odczuwa trudność w budowaniu swojej ścieżki biznesowej.

Zadowolenie kobiet

Na zadowolenie kobiet z kariery zawodowej wpływają przede wszystkim: w 76% atmosfera w pracy, w 72% wysokie zarobki oraz w 66% uznanie w pracy. Do najważniejszych aspektów decydujących o satysfakcji kobiet na rynku pracy należy dostępność rozwiązań pracy elastycznej (89% – suma odpowiedzi „bardzo ważny” i „raczej ważny”), rosnący przychód, pozwalający np. na zatrudnienie opiekunki dla dziecka (87%). Dwa kolejne czynniki to wzrastająca reprezentacja kobiet na stanowiskach strategicznych w biznesie oraz kierowniczych w firmach (analogicznie oba po 86%), a także zmniejszające się nierówności płacowe pomiędzy kobietami a mężczyznami – 84%

Obecność kobiet na najwyższych stanowiskach w sektorze finansowym powinna być swego rodzaju barometrem, mierzącym jak bardzo sektor ten dba o zapewnienie różnorodności –  podsumowuje Małgorzata Romanik, Prezeska Zarządu, Bank BPH. 

Świadomość kobiet

Wyniki badania pokazały, że inkluzywność w organizacji i dążenie do osiągnięcia spójności społecznej to aspekty, których znaczenie i rola wciąż rośnie.

Okazuje się, że połowa badanych kieruje się przy wyborze pracy zgodnością pomiędzy poglądami manifestowanymi przez firmę dotyczącymi zarządzania różnorodnością a własnymi przekonaniami.

Wśród kobiet kwestia ta jest istotna dla 60% badanych, natomiast w przypadku mężczyzn tylko dla 35% ankietowanych. Jednak około 1/5 (zarówno kobiet jak i mężczyzn) stwierdza, że w ich organizacjach nie funkcjonują sformalizowane zasady dotyczące różnorodności. Co ciekawe, 25% badanych osób nie wie, czy firma jakkolwiek zajmuje się tym tematem. 

Połowa respondentów wskazywała jednak, że ich firmy realizują kampanie oraz inicjatywy dla pracownic i pracowników promujące różnorodność i włączającą kulturę pracy (diversity&inclusion), a także wdrażają programy ułatwiające pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym. 

Źródło: Antal, Kobiety w finansach, 2023.