Strefa Klienta
ADHD w pracy w finansach
Jeśli chcesz pracować w finansach, konieczne jest jedno – musisz lubić liczby. Niezależnie od tego, czy masz ADHD czy go nie masz, odnajdywanie się w cyferkach stanowi o Twoim być albo nie być w branży finansowej. Co jeszcze cechuje pracę w finansach i w jaki sposób odnajdują się w niej osoby z ADHD? Odpowiedzi szukamy z dr hab. n. med. Jarosławem Jóźwiakiem – psychiatrą specjalizującym się w zaburzeniu ADHD.
ADHD, czyli co?
Termin ADHD to akronim od ang. attention deficit hyperactivity disorder, który tłumaczymy jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Wbrew powszechnym opiniom ADHD nie jest nowym schorzeniem, choć do niedawna diagnozowanie go było utożsamiane wyłącznie z dziećmi.
ADHD to zaburzenie neurorozwojowe, czyli inny sposób rozwoju mózgu. Obok spektrum autyzmu jest najważniejszym zaburzeniem z tej kategorii. Osoby, które mają ADHD cechuje inna od typowej budowa mózgu – tłumaczy dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Zaburzenie z deficytem uwagi i hiperaktywnością, czyli ADHD, wiąże się z charakterystycznymi objawami. Są nimi problemy z utrzymywaniem uwagi oraz kontrolą impulsów, ale także nadaktywnością Istotą objawów ADHD jest ich współwystępowanie. Stąd osoby z ADHD mogą mieć zarówno problem z selekcjonowaniem bodźców, jak i posiadać umiejętność długiego, efektywnego skupienia na wybranej rzeczy, nazywanej hiperfocusem.
Według oficjalnych danych ADHD występuje u 10% społeczeństwa, jednak wielu specjalistów, w tym ja, uważa że dotyczy nawet większej części populacji. Mówimy zatem o co najmniej 1 na 10 osób, która ma ADHD – dodaje dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
ADHD jest bardzo złożonym zaburzeniem, które charakteryzuje się mnóstwem skrajnych, często pozornie wykluczających się cech. Jednocześnie inna budowa i rozwój mózgu osoby z ADHD może decydować o byciu wybitną jednostką.
Najprawdopodobniej Albert Einstein też miał ADHD!
Zrobię to jutro, pojutrze albo... popojutrze. Kilka słów o prokrastynacji
Praca z liczbami i danymi
Podstawę pracy w finansach stanowią liczby. Konieczna jest zatem umiejętność sprawnej orientacji często w ogromie danych. Jeśli jednak osoba z ADHD lubi liczby, wiąże swoją przyszłość z analizami lub jest po studiach związanych z finansami czy rachunkowością, najprawdopodobniej umiejętność hiperfocusu przypada właśnie na ten obszar. Wówczas praca z danymi i tabelkami sprawia im przyjemność i satysfakcję.
Wśród moich pacjentów jest wiele osób pracujących w branży finansowej. Ci uwielbiają liczby a w swojej pracy znajdą każdą niezgadzającą się daną i zrobią absolutnie wszystko, by wyjaśnić powstały błąd. Oczywiście adehadowcy dzielą się na tych, którzy są bardziej humanistyczni oraz na tych bardziej ścisłych i „liczbowych”. Jednych fascynuje humanizm, drugich matematyka – mówi dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Odpowiedzialność
Z ADHD jak z życiem – jest różne w przypadku każdej osoby. Generalnie osoby z ADHD, które są zmienne i bardzo dobrze odnajdują się w dynamicznym środowisku, mogą mieć trudności ze skupieniem na jednym zadaniu. Mają tendencję do przeskakiwania z zadania na zadanie i w związku z tym trudnością jest dla nich doprowadzenie jednej czynności do końca.
Z drugiej strony wiele adehadowców kompensuje sobie problem ze skupieniem przez wyrabianie rozmaitych nawyków i z ogromną determinacją dążą do osiągnięcia ustalonego celu. W dodatku osoby z ADHD, mając zdolność do hiperfocusu na interesujące ich działania, mogą być zarówno niezwykle odpowiedzialni, jak i efektywni w swojej pracy. Dlatego wielokrotnie podkreśla się, że dla adehadowców ogromnie ważne jest to, by realizowali się w odpowiednich dla siebie obszarach.
Jeśli osoba z ADHD jest w hiperfocusie, z determinacją zgłębia każde powierzone zadanie i dowozi je najlepiej, jak tylko potrafi. Czyli gdy przełożony zleci mu wykonanie trudnego projektu czy analizy, do których większość osób nie była w stanie podejść, adehadowiec z pełnym zaangażowaniem i zawziętością będzie pracował nad ukończeniem jego realizacji – dodaje dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Dynamiczne środowisko i praca w zespole
Adehadowcy to bardzo różnorodna grupa osób. Cech ADHD jest wiele i każda z nich może mieć 0% albo 100% nasilenia. Ma to swoje odbicie w kompetencjach, które są właściwe dla konkretnej osoby.
Wśród osób z ADHD są tacy, którzy świetnie współpracują w grupie oraz Ci, którzy tej współpracy nie lubią lub nie jest ona dla nich łatwa. Wszystko zależy od człowieka, bo tak jak ludzie w społeczeństwie różnią się od siebie, tak samo każda osoba z ADHD jest inna i na swój sposób wyjątkowa – podkreśla dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Możemy więc spotykać adehadowców, którzy są bardzo przywiązani do stałych sposobów funkcjonowania, z tendencją do różnego rodzaju rutyn. Wielu z nich, a może nawet większość, uwielbia jednak zmiany i najlepiej odnajduje się w dynamicznym środowisku pracy. Stąd kluczowe jest, by dobrać odpowiedniego pracownika do danego zajęcia.
Realizacja krótko- i długoterminowych projektów
Adehadowcy to wartościowe osoby, które w odpowiednio dopasowanym środowisku są w stanie robić wielkie rzeczy. Przy właściwej organizacji mogą realizować zadania niemożliwe do wykonania dla innych pracowników i osiągać zaskakująco dobre wyniki. Stawka jest więc wysoka.
Dziś za kompetencję przyszłości uważa się między innymi kreatywność, która wyróżnia także osoby z ADHD. W konsekwencji adehadowcy podczas realizacji wszelkich projektów zawodowych są zdolni do inicjowania nowych działań i znajdowania nietuzinkowych rozwiązań.
Bardzo ważne jest stwarzanie odpowiedniego środowiska pracy dla osób z ADHD, bo organizacje mogą na tym mocno skorzystać. Jest bardzo wiele takich rzeczy, które można zrobić dla adehadowców, np. zapewnić programy organizujące pracę, ułatwiające dzielenie zadań czy też dbać o stały kontakt i monitorowanie postępów – wskazuje dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Nieodpowiednie zaopiekowanie się pracownikiem z ADHD to strata dla całej organizacji.
Żeby uzmysłowić to, co firma można zyskać, przypomnę, że choć nie mam na to bezpośrednich dowodów w postaci diagnoz, Albert Einstein i Leonardo Da Vinci najprawdopodobniej mieli właśnie ADHD. Obydwaj dzięki odpowiednim warunkom, które dawały im możliwości rozwoju, byli w stanie wymyślać, tworzyć i osiągać wielkie rzeczy – podsumowuje dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
ADHD a feedback w pracy
Adehadowcy są zarządzani dopaminą. Oznacza to, że każde ich działanie musi mieć zdecydowany kierunek. Dążenie do ustalonego celu, często w niezwykle precyzyjny i rzetelny sposób, aktywuje układ nagrody, który odpowiada za motywację i kontrolę zachowania. Wykonanie zadania wiąże się z uwolnieniem dopaminy, stąd osiąganie wyznaczonych celów jest bardzo ważne dla osób z ADHD. Dlaczego feedback jest dla nich równie istotny?
W przypadku adehadowców feedback w trakcie realizowania złożonych zadań działa jak najlepszy doping. Gdy osoba wie, że do informacji zwrotnej jest niedaleko, wykona zadanie z większą motywacją. Przy czym feedback musi być odpowiedni – podkreśla dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Jak dawać feedback osobom z ADHD?
Wydaje się, że bez odpowiedniego przeszkolenia przełożonych, które polegałoby na podwyższeniu świadomości o ADHD, trudno dawać dobry feedback adehadowcom. Jeśli jednak każda informacja zwrotna jest oparta na rozumieniu tego zaburzenia, to dla pracownika z ADHD staje się niekończącą motywacją do podejmowania kolejnych działań, dalekosiężnych planów, podzielonych na dużo małych kroków z okresowym feedbackiem – dodaje dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Podczas dawania feedbacku adehadowcom warto zdawać sobie sprawę z tego, że są to osoby bardzo wrażliwe na punkcie komentowania ich przez innych. Stąd wiedza, w jaki sposób efektywnie współpracować z osobami z ADHD jest niezwykle ważna.
Organizacja finansowa a osoby z ADHD
Raczej mało który adehadowiec jest motywowany benefitami w miejscu pracy. Głównym czynnikiem decydującym, którą organizację wybierze jako miejsce swojej pracy, jest jego fascynacja, a więc zdolność do hiperfocusu właśnie w tym konkretnym obszarze.
W finansach pracuje wiele osób z ADHD. Zarówno w obszarze księgowości, cyberbezpieczeństwa czy w działach instytucji bankowych. Są te osoby dla których liczby i dane są fascynujące – napędzają ich w działaniu. Wówczas trudno mówić o jakichkolwiek przeciwskazaniach czy trudnościach ze wspominaną wcześniej odpowiedzialnością i uważnością np. podczas analiz czy raportowania – zaznacza dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Branża finansowa to również firmy z przejrzystymi strukturami dotyczącymi rozwoju, awansu i zatrudnienia. Stanowi to duży plus dla adehadowców, gdyż w takim środowisku łatwiej im funkcjonować – osoby z ADHD potrzebują jasnych i konkretnych przekazów. Co więcej bardzo wielu z nich ma bardzo silne poczucie sprawiedliwości, więc jest dla nich dużą zaletą, że wiedzą od czego zależy ich awans i jakie są ich obowiązki.
Uważam, że świadomość na temat ADHD w Polsce musi rosnąć. Z tego powodu założyłem stowarzyszenie Bliżej ADHD, którego celem jest edukowanie w tej kwestii dużych korporacji. Ostatnie spotkanie miało miejsce w NatWest, więc zachęcam też inne firmy finansowe do skorzystania z możliwości zaproszenia mnie na szkolenie. Więcej informacji można uzyskać na stronie https://blizejadhd.org/ i pod mailem info@blizejadhd.org – mówi dr hab. n. med. Jarosław Jóźwiak.
Dr hab. n. med. to lekarz psychiatra specjalizujący się w tematyce ADHD. Jest laureatem wielu nagród naukowych m.in. Premiera RP, Polskiej Akademii Nauk, Ministra Zdrowia.
Doktor Jarosław Jóźwiak jest także redaktorem naczelnym portalu PsychiatraPlus.pl oraz kanału YouTube PsychiatraPlus poświęconemu m.in. tematyce neuroróżnorodności.
Autor: Wiktoria Jackowska
Magistrantka filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Czynna uczestniczka konferencji naukowych. Pasjonatka kultury, lingwistka.
W Grupie MBE jest odpowiedzialna za redakcję tekstów do magazynu „Kariera w Finansach i Bankowości” oraz na stronę KarierawFinansach.pl.
Członkini Stowarzyszenia Bliżej ADHD działającego z misją edukacji o neuroróżnorodności.
Ⓒ 2008-2024 Grupa MBE sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.