Międzynarodowy Dzień Kobiet. Okazja do rozmowy o wyrównywaniu szans w biznesie kobiet i mężczyzn

Kobiety a stanowiska najwyższego szczebla

Tylko 16 proc. respondentów badania Kobiety na rynku pracy 2022 potwierdziło, że najwyższe stanowiska w ich firmach zajmują kobiety, co stanowi odsetek o 5 pkt. proc. niższy od tego odnotowanego rok wcześniej. Jak wynika z udostępnionych przez Hays Poland danych, wśród firm z branży finansowo-księgowej wskaźnik zatrudnienia kobiet na stanowisku prezesa czy dyrektora zarządzającego firm jest jeszcze niższy (13 proc.). Odwróceniu uległ pozytywny trend wzrostowy, który obserwowany był we wcześniejszych latach, kiedy to możliwości kobiet na odniesienie sukcesu zawodowego z roku na rok stawały się większe.

Dlatego warto, aby firmy podjęły konkretne kroki zmierzające do wspierania parytetu płci i wyrównania szans kobiet i mężczyzn na awans oraz adekwatne wynagrodzenie – uważają AICPA & CIMA, które wspólnie tworzą Association of International Certified Professional Accountants.

Płeć osoby zarządzającej firmą  – 2022	Ogół	Branża finansowo-księgowej
Kobieta	16%	13%
Mężczyzna	81%	83%
Inna	3%	4%

Udział kobiet na stanowiskach kierowniczych

Mężczyźni mają przewagę również na stanowiskach managerskich. Jak pokazuje badanie, dla 55 proc. ankietowanych ze wszystkich branż bezpośrednim przełożonym jest mężczyzna, natomiast 43 proc. pracuje w zespołach kierowanych przez kobietę i jest to odsetek niższy względem ubiegłorocznej edycji o 3 pkt. proc.

Wyniki te są spójne z danymi Eurostatu z roku 2020, według których pod względem wskaźnika zatrudnienia kobiet na stanowiskach kierowniczych Polska znajduje się na drugim miejscu w Unii Europejskiej (zaraz po Łotwie). Na polskim rynku pracy kobiety stanowią 44 proc. kadry managerskiej, co stanowi wynik o 10 pkt. proc. powyżej średniej unijnej. Chociaż pod tym względem w kontekście europejskim wypadamy bardzo pozytywnie, to nadal nie można mówić o pełnej równości płci na tego typu stanowiskach i zdaniem Hays Poland, w naszym kraju nie poczyniono tak dużych postępów jak w krajach Zachodu.

Udział kobiet na stanowiskach kierowniczych w branży finansowo-księgowej wynosi według badania Kobiety na rynku pracy 2022 o 15 proc. więcej niż we wszystkich branżach ogółem (58 proc.), niestety w tym przypadku również odnotowano spadek o 3 pkt. proc. rok do roku.

Płeć bezpośredniego przełożonego	Ogół	Branża finansowo-księgowej
Kobieta	43%	58%
Mężczyzna	55%	41%
Brak przełożonego	2%	1%

Udział kobiet w zespołach

Kobiety dominują przy tym na stanowiskach specjalistek w ramach zespołów podległych managerom. W branży finansowo-księgowej aż 70 proc. respondentów wskazało, że większość członków ich zespołu to kobiety. Warto dodać, że jak wskazuje w swoim raporcie Hays Poland, w przypadku zespołów złożonych w większości z kobiet, to panie w dominującej liczbie przypadków nimi zarządzają (76 proc.), co może wynikać z faktu, iż managerki często pełnią tego typu funkcje w branżach sfeminizowanych, tj. w finansach i księgowości, HR, szkoleniach oraz centrach usług dla biznesu.

Płeć członków zespołu
W większości kobiety	53%	70%
W większości mężczyźni	27%	13%
Równa liczba kobiet i mężczyzn	20%	17%

O matko, praca! Jak wrócić po rodzicielskim i nie zwariować?

Zadowolenie z zajmowanego stanowiska

Z badania Kobiety na rynku pracy 2022 wynika, że kobiety są w podobnym stopniu zadowolone z zajmowanego obecnie stanowiska jak mężczyźni. Ten trend obserwowany jest już od kilku lat. Dotyczy to zarówno rynku pracy ogólnie, jak i branży finansowo-księgowej (przy czym w drugim przypadku z roku na rok nastąpił 8-procentowy wzrost poziomu zadowolenia kobiet).

Czy poziom obecnie zajmowanego stanowiska jest dla Ciebie zadowalający?	Kobiety	Kobiety z braży finansowo-księgowej	Mężczyźni
Bardzo zadowalający	15%	17%	19%
Zadowalający	53%	52%	47%
Trudno powiedziec	15%	14%	15%
Niezadowalający	14%	15%	14%
Zdecydwanie niezadowalający	3%	2%	5%

Planowanie ścieżki kariery

Aby móc rozwijać swoją karierę zgodnie z planem, trzeba posiadać strategię rozwoju. Pod tym względem kobiety wypadają gorzej, ponieważ zaledwie 38 proc. z nich – w porównaniu z 50 proc. mężczyzn – opracowało taki plan. Z kolei 20 proc. panów i 25 proc. pań potwierdziło, że posiada przynajmniej częściowo opracowaną ścieżkę kariery zawodowej, którą chce podążać. Co warto zauważyć, w przypadku kobiet z branży finansowo-księgowej odsetek wynosi więcej niż w przypadku pań ze wszystkich branż ogółem – odpowiednio 40 i 33 proc.

Czy masz opracowany plan rozwoju kariery?	Kobiety	Kobiety z braży finansowo-księgowej	Mężczyźni
Tak	38%	40%	50%
Przynjamniej częściowo	25%	33%	20%
Nie	37%	27%	30%

Droga do awansu – przeszkody

Kolejną kwestią, na którą zwraca uwagę Hays Poland to fakt, że aż 53 proc. kobiet napotkało w toku kariery przeszkody wynikające z ich płci (w porównaniu z 28 proc. mężczyzn). Specjalistki i managerki częściej od swoich kolegów doświadczają sytuacji, w których o ich szansach zawodowych decydują stereotypy, nieuświadomione uprzedzenia lub dyskryminujące praktyki. Najczęściej mierzą się z sytuacjami, w których dochodzi do faworyzowania mężczyzn (55 proc.), kierowania się stereotypami w decyzjach o zatrudnieniu i awansie (53 proc.), zakładania ich mniejszej dyspozycyjności (48 proc.) oraz braku zaufania do ich kwalifikacji (42 proc.). W przypadku kobiet w branży finansowo-księgowej często wskazywane są też przypadki niechęci zarządu i przełożonych do kobiet (40 proc.

Zdaniem AICPA & CIMA, obowiązkiem organizacji powinno być dostrzeżenie wyzwań, które stoją przed kobietami w trakcie ich kariery zawodowej i wdrożenie praktyk wspierających je w dążeniu do odniesienia sukcesu.

Na przestrzeni roku kobiety awansowały nieznacznie częściej od mężczyzn. Chociaż zarówno respondentki, jak i respondenci badania jako powód uzyskania awansu najczęściej wskazywali własne starania (kolejno 36 i 39 proc.), to pozostałe argumenty różnią się w zależności od płci pracownika. Podczas gdy kobiety częściej źródła awansu upatrywały w inicjatywie przełożonego (19 proc.) i pojawiającej się w firmie potrzebie biznesowej (17 proc.), mężczyźni zazwyczaj postrzegali go jako rezultat kolejnego etapu zaplanowanej ścieżki kariery (26 proc.).

Jakie przeszkody wynikające z płci napotkałaś na w swojej karierze?*	Kobieta	Kobieta z branży finansowo-księgowej
Faworyzowanie mężczyzn	55%	56%
Kierowanie się stereotypami w decyzjach o zatrudnieniu lub awansie	53%	51%
Zakładanie mniejszej dyspozycyjności kobiet	48%	47%
Brak zaufania do kwalifikacji	42%	33%
Szklany sufit	33%	33%
Brak wsparcia przy budowaniu autorytetu	33%	29%
Niechęć zarządu i przełożonych do kobiet	32%	40%
Brak wsparcia ze strony innych kobiet	32%	29%
Obawa firmy przed zatrudnieniem kobiet	30%	29%
Trudności „przebicia się” w branży	30%	20%
Trudności w pogodzeniu pracy z życiem prywatnym	30%	24%
Brak zrozumienia dla pracujących rodziców	24%	24%
Trudności z powrotem do pracy po urlopie macierzyńskim	20%	22%
Ograniczone możliwości ubiegania się o określone stanowiska	12%	7%
Inne**	7%	5%

* Wyłącznie respondentki, które napotkały na tego typu przeszkody. Procenty nie sumują się do 100, ponieważ można było zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź.

** Wśród innych kobiety wymieniały niestosowne żarty w miejscu pracy i ocenę przez pryzmat wieku wyglądu, spowolnienie rozwoju kariery z uwagi na macierzyństwo, krzywdzącą konieczność udowodnienia posiadanych kwalifikacji

Firmy powinny lepiej wspierać kobiety w miejscu pracy

Od kilku lat na polskim rynku pracy obserwujemy pozytywne zmiany, które prowadzą do wyrównania szans kobiet i mężczyzn na pracę, awans i adekwatne wynagrodzenie. W strategiach biznesowych firm coraz większą rolę odgrywają założenia polityki różnorodności i inkluzji. Wiele zmienia się na lepsze, jednak tempo transformacji nie dla wszystkich jest satysfakcjonujące – mówi Anna Czyż, Head of People & Culture w Hays Poland.

Biznes powinien na nowo docenić to, w jaki sposób kobiety przyczyniają się do rozwoju firm wnosząc inne doświadczenia, umiejętności i perspektywę, a także jak nieoceniony wkład mają w podejmowanie decyzji oraz tworzenie rozwiązań i polityk, które są korzystniejsze dla wszystkich pracowników – dodaje Noemi Tańska MCIM, Senior Market Manager, Europe, AICPA & CIMA

Źródło: informacja prasowa CIMA.