Kompetencje przyszłości – czego oczekuje rynek?

Z danych z The Future of Humanity Institute Uniwersytetu Oxfordzkiego wynika, że blisko 2/3 osób będących obecnie dziećmi wybierze zawód, który jeszcze nie powstał. Co więcej, blisko połowa obecnych profesji zniknie z rynku pracy w ciągu następnych dwóch dekad przez automatyzację. Jak zatem przygotować się do zmian? Czego będą oczekiwać pracodawcy w przyszłości? Odpowiedzi przynosi najnowszy raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego. 

TOP 10 kompetencji przyszłości

Istotność kompetencji była oceniana przez pryzmat rozwoju branży w przyszłości w skali od 1 do 5, gdzie 1 przysługiwało najmniej ważnej cesze. Działanie w niepewnej sytuacji wygrało jako najbardziej istotna kompetencja przyszłości. Jej ocena – 4,21, była wyższa o 0,19 pkt. od drugiego miejsca, na którym znalazła się współpraca z innymi. Podium zamyka kreatywność. Jak przedstawia się ogólny ranking?

1. Działanie w sytuacji niepewności – 4,21
2. Współpraca z innymi – 4,02
3. Kreatywność – 4,01
4. Branie odpowiedzialności – 3,99
5. Branżowe kompetencje specjalistyczne – 3,94
6. Krytyczne myślenie – 3,93
7. Zdolności negocjacyjne – 3,9
8. Zarządzanie ludźmi – 3,87
9. Myślenie systemowe – 3,87
10. Kompetencje techniczne – 3,84

Przyszłe oczekiwania pracodawców

Jak widać, w ciągle zmieniającym się świecie zdolność do przystosowania się i działanie w niepewności są na wagę złota. Umiejętność uczenia, zapominania i uczenia na nowo tak, by dostosować się do nowej sytuacji, zwana learning agility, będzie jedną z kluczowych kompetencji na rynku pracy.

Świat, w którym pracodawca zwraca uwagę głównie na umiejętności twarde powoli się kończy. Pracownik przyszłości będzie musiał dobrze zarządzać stresem oraz elastycznie reagować na nieoczekiwane zjawiska. Będzie to świat, który można scharakteryzować akronimem VUCA:

• Volatility (zmienność)
• Uncertainty (niepewność)
• Complexity (złożoność)
• Ambiguity (niejednoznaczność)

Nowe środowisko to nowe wzywania – zwłaszcza dla rynku pracy. Pracownicy muszą stać się bardziej innowacyjni niż kiedykolwiek. Jak zatem zachowają się pracodawcy?

1. Zmniejszą popyt na pracowników wykonujących proste, powtarzalne czynności, zwiększą na specjalistów zdolnych do obsługi zaawansowanych maszyn i oprogramowania.
2. Zwiększą popyt na wiedzę specjalistyczną z danej dziedziny.
3. Stworzą nowe miejsca pracy, które będą wymagały od zatrudnionych miksu kompetencji twardych i społecznych.
4. Coraz większą uwagę będą zwracać na kompetencje z zakresu business intelligence, analiza danych, customer experience, customer journey.

Grupy kompetencji przyszłości

W miarę postępującej cyfryzacji i automatyzacji, najważniejsze kompetencje będą odnosiły się do działalności niezastępowalnej przez maszyny. Sprawności można podzielić na 3 grupy.

1. Kompetencje poznawcze, inaczej zwane kompetencjami myślenia. Najczęściej odnoszą się one do innowacyjności, logiki i znajdywania odpowiedzi na kompleksowe problemy. 
2. Kompetencje społeczne, niezbędne w funkcjonowaniu w grupie ludzi. Należą do nich: efektywna współpraca w grupie, inteligencja emocjonalna i przywództwo.
3. Kompetencje cyfrowe i technologiczne, tj. kompetencje właściwe. Są to np. analizy danych, programowanie, ale też wiedza z zakresu prywatności i cyberbezpieczeństwa.

Przedsiębiorcy o przyszłym rynku pracy

W 2035 r. stan Kalifornia nakaże, by wszystkie sprzedawane auta były zeroemisyjne. Takie są plany. A co za 13 lat widzą polscy przedsiębiorcy? Prawie dwóch na trzech (64%) uważa, że niepewność otoczenia i podwyższone ryzyko działalności gospodarczej wymuszą wysoką motywację firm do szkolenia pracowników w zakresie nowych kompetencji, a tylko 18% osób uważa to za nieprawdopodobne.

a co czwarty uważa to za mało prawdopodobne. Ponad połowa respondentów (55%) sądzi, że wprowadzenie nowych technologii spowoduje powstanie w firmie nowych stanowisk pracy dla osób posiadających zupełnie nowe kompetencje, a możliwość tę neguje co czwarty badany. Najwięcej głosów na "nie" zdobyła jednak teza, że absolwenci szkół, wchodząc na rynek pracy, będą charakteryzować się wysokim poziomem kompetencji poznawczych. Aż co trzeci odpowiadający uważał, że szkoły nie potrafią przystosować studentów do samodzielnej nauki. 53% respondentów było przeciwnego zdania.

Źródła:

• "Kompetencje pracowników dziś i jutro", PIE, 2022.
• "Governor Newsom Announces California Will Phase Out Gasoline-Powered Cars & Drastically Reduce Demand for Fossil Fuel in California’s Fight Against Climate Change", gov.ca.gov, 2022.