– Zważywszy na galopujące tempo zmian w ostatnim czasie możemy mówić o przyspieszonej rewolucji, a nie tylko organicznej ewolucji. Technologia pędzi do przodu, co napędza także rozwój kompetencji księgowych – mówi Mirosława Chylak, Lider zespołu w dziale Usług Księgowych w Mazars.
Nowa rzeczywistość podatkowa rozumiana jako mnogość i częstotliwość zmian w lokalnych przepisach podatkowych, niejednoznaczność ich interpretacji, a także konieczność dostosowania do nich oprogramowania znacząco przyczyniły się do rozwoju wachlarza umiejętności ekspertów księgowych. Powinni oni w sposób interdyscyplinarny łączyć kompetencje z zakresu analizy finansowej, przepisów księgowych i podatkowych, rozwiązań technologicznych oraz IT, znać różne oprogramowania księgowe i inne systemy wspierające procesy biznesowoksięgowe, a także korzystać z automatyzacji, robotów i zaawansowanych narzędzi do zarządzania dużymi bazami danych.
– Coraz częściej obserwuje się też trend wyodrębniania zespołów działających na styku działu księgowego i IT, których rolą jest wdrażanie i rozwijanie nowych technologii automatyzujących i optymalizujących procesy księgowe – zaznacza Mirosława Chylak.
Podążanie za nowymi technologiami jest dziś wręcz koniecznością w tej branży, choćby ze względu na liczne zmiany wprowadzane przez ustawodawcę. Tylko w ciągu ostatnich kilku lat księgowi musieli nauczyć się obsługiwać e-faktury, e-sprawozdania finansowe, jednolite pliki kontrolne czy kasy on-line. Nowoczesne technologie pełnią w księgowości znaczącą rolę. Powszechne są już importy danych, tj. faktur zakupu, sprzedaży, operacji magazynowych czy wyciągów bankowych. Wszelkie formy elektronicznych dokumentów są odczytywane, dekretowane i eksportowane do programu księgowego z pomocą technik OCR. Automatycznie bywa realizowane także raportowanie dostosowane do specyficznych wymagań klienta, co jest szczególnie istotne w biurach rachunkowych, które generują bardzo zróżnicowane raporty z uwagi na obsługę wielu podmiotów z różnymi potrzebami i wymogami. Wykorzystując możliwość robotyzacji ustandaryzowanych procesów księgowych dla masowych transakcji, osiągnięto wysoki wskaźnik efektywności, co sprawia, że rola księgowego przeobraża się w kierunku analityka finansowego, czuwającego nad tzw. tax & accounting compliance.
W firmach, które świadczą usługi outsourcingu księgowego organizacja pracy zespołów księgowości jest oparta na podziale na poszczególne projekty. Zakres zadań księgowych jest szeroki i wykracza daleko poza bycie sprawnym operatorem baz danych o umiejętnościach graniczących z obszarem IT.
– Księgowi w Mazars swoim zakresem kompetencji obejmują całość procesów księgowych, które klienci decydują się nam zlecić. Zajmują się zarówno ewidencją księgową wszystkich typów transakcji gospodarczych, jak i sporządzaniem deklaracji podatkowych, plików JPK, sprawozdań finansowych, NBP, GUS oraz szeroko pojętym raportowaniem zarządczym zgodnym z indywidualnym zapotrzebowaniem klienta, a także wsparciem procesów księgowych w ramach nowych technologii – wylicza Mirosława Chylak. – Nawet najlepsi eksperci nie pracują w pojedynkę. Praca zespołowa w naszej organizacji dotyczy każdego stanowiska i wszystkich poziomów.
Poszukiwane umiejętności
Cenne, ale nie niezbędne w zawodzie księgowego jest wykształcenie wyższe w kierunku finansów i rachunkowości. Dobre, praktyczne przygotowanie do pracy w tej branży dają także kursy organizowane przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP). Bardzo ważna jest także komunikatywna znajomość języka angielskiego, ponieważ umożliwia ona wzięcie udziału w ciekawszych, bardziej skomplikowanych i rozwijających projektach.
– Osoba, która chciałaby realizować się zawodowo w obszarze księgowości na pewno musi być zdyscyplinowana i dotrzymywać ustalonych terminów. Składanie deklaracji podatkowych, sporządzenie sprawozdań finansowych czy raportów zarządczych to obowiązki, które muszą być zrealizowane w określonym czasie a nieprzestrzeganie terminów wyznaczonych przez ustawodawcę wiąże się z konsekwencjami karnoskarbowymi. W wielu spółkach (m.in. giełdowych czy też z kapitałem zagranicznym) na księgowe zamknięcie miesiąca najczęściej przewidzianych jest kilka dni, więc harmonogram bywa napięty – zauważa Mirosława Chylak.
W pracy księgowego ważna jest też dokładność i rzetelność, ponieważ jedynie dane księgowe nieobciążone błędami mogą być podstawą rzetelnej informacji o stanie finansów spółki, na podstawie której podejmowane są trafne decyzje zarządcze. Uważny i zorientowany na szczegóły księgowy może uchronić spółkę przed poważnymi sankcjami karnoskarbowymi, przykładając należytą staranność do wszystkich kwestii podatkowych.
– Warto zainwestować także czas w naukę Excela, gdyż jest to podstawowe narzędzie w naszej pracy. Znajomość konkretnych systemów finansowo-księgowych, szczególnie zintegrowanych, typu ERP, może być przydatna, ale nie jest konieczna do rozpoczęcia pracy na danym systemie, w którym prowadzona jest księgowość spółki – wskazuje Mirosława Chylak.
Do najbardziej znanych systemów księgowych zalicza się: SAP, Oracle, Microsoft Navision, Microsoft Dynamics, Exact i Symfonia.
Ścieżki kariery
Przekrój stanowisk w działach księgowych jest dość różnorodny – począwszy od asystentów, poprzez młodszych księgowych, księgowych, samodzielnych księgowych a na głównych księgowych, team leaderach i managerach kończąc. Na każdym etapie kariery księgowego ważna jest otwartość na zmiany, proaktywność oraz gotowość do ciągłego uczenia się i podnoszenia swoich kompetencji.
– Dynamika i złożoność procesów ekonomicznych, mających wpływ na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych ma odzwierciedlenie bezpośrednio w zmianach, jakie zachodzą w obszarze księgowości – mówi Mirosława Chylak. – Fuzje, przejęcia, podziały przedsiębiorstw, tworzenie nowych podmiotów to zjawiska powszechne, z którymi spotykają się obecnie księgowi. Dodajmy do tego swobodny przepływ kapitału zagranicznego, zastosowanie nowych technologii IT w obszarze finansów i księgowości oraz kolejne nowelizacje przepisów podatkowych, a możemy uznać, że jedyną stałą rzeczą w pracy księgowego jest „zmiana”.
Księgowy, który chce być partnerem dla biznesu musi za tą zmianą podążać, a często nawet ją wyprzedzać. Również same oczekiwania stawiane przed osobami wykonującymi zawód księgowego są coraz szersze i bardziej złożone. Zawód księgowego nabiera większego prestiżu, gdyż przestaje się kojarzyć jedynie z ewidencjonowaniem zdarzeń przeszłych. Księgowy coraz częściej pełni funkcję doradczą w zakresie finansów, optymalizacji procesów czy strategii firmy w zakresie podatkowym.
– Aby sprostać tym wymaganiom osoba decydująca się na karierę w obszarze księgowości powinna mieć gotowość do nieustannego podnoszenia swojej wiedzy merytorycznej z zakresu rachunkowości i podatków. Ważny jest też rozwój kompetencji z zakresu prowadzenia projektów, optymalizacji procesów czy też kompetencji miękkich mających m.in. wpływ na umiejętność współpracy z klientem – czy to zewnętrznym, czy wewnętrznym – wskazuje Mirosława Chylak.