Partycypacja pracownicza to szerokie pojęcie, które w skrócie może oznaczać aktywne włączanie się pracowników w proces podejmowania decyzji w firmie. W zależności od organizacji dzielenie się władzą może przyjmować różne formy. W tradycyjnym rozumieniu o partycypacji pracowniczej mówimy w kontekście związków zawodowych. W nowoczesnych organizacjach, takich jak centra usług dla biznesu, partycypacja pracownicza przybiera formę zarządzania i w ten sposób włącza się pracowników w proces podejmowania decyzji. Wykorzystuje się przy tym ich potencjał, wiedzę, kwalifikacje lub zainteresowania, co ma pozytywny wpływ na relacje w pracy oraz pozwala wprowadzać innowacje.
Grupy partycypacji w centrum usług
Oprócz obecności grup wymaganych prawem, takich jak np. komisja socjalna czy zakładowa komisja BHP, istnieje wiele obszarów, w których pracodawca może aktywnie włączyć pracowników w proces decyzyjny. W skład takich grup zadaniowych wchodzą pracownicy, którzy na co dzień pracują w różnych działach i na różnych stanowiskach (od stażysty po kierownika wyższego szczebla). Liderem grupy wcale nie musi być osoba zajmująca wyższe stanowisko w strukturze organizacji. Równie dobrze może to być początkujący pracownik posiadający kompetencje potrzebne do osiągnięcia określonego celu. Istotą tych grup jest chęć dobrowolnego uczestnictwa w ich działaniach.
Zagadnienia, nad którymi pracują grupy zadaniowe, mogą dotyczyć bardzo różnych spraw. Najczęściej są to działania z zakresu ulepszenia komunikacji wewnętrznej, doskonalenia procesów, dzielenia się wiedzą, opracowania funkcjonalności poszczególnych pomieszczeń biurowych, pracy nad ustaleniem reguł przydzielania benefitów lub organizacji imprez pracowniczych. Często w wyniku tych prac pojawiają się nowe zagadnienia i przestrzeń dla włączenia jeszcze większej liczby pracowników w proces podejmowania decyzji.
Korzyści dla pracowników
Pracownicy, zapytani o powody, dla których podejmują działania, które często wykraczają poza ich zakres obowiązków, najczęściej wymieniają:
- poczucie wpływu na decyzje podejmowane w firmie (szczególnie dotyczy to koordynatorów grup); pracownicy wiedzą, że mogą ustanowić cele i mają możliwość decydowania o sposobie ich realizacji;
- możliwość rozwoju umiejętności i zdobycia nowych, np. zarządzania projektami, komunikacji, negocjacji, wpływania na ludzi, pracy w grupie czy budżetowania;
- szansę rozwoju swojej sieci znajomości; pracownicy zauważają, jak ważnym narzędziem do osiągania sukcesów jest networking;
- okazję do oderwania się od codziennych obowiązków i urozmaicenia pracy;
- możliwość rozwijania swoich pasji;
- sposób na budowanie własnej marki i pokazanie umiejętności, talentów lub pomysłów.
Z drugiej strony, czyli korzyści dla firm
Pracownicy włączeni w procesy decyzyjne są bardziej zaangażowani w swoje obowiązki. Rodzi to wyższą efektywność, a przede wszystkim podnosi jakość wykonywanej pracy, co ma
istotne odzwierciedlenie ekonomiczne. Potencjał takich osób zostaje zagospodarowany przez firmę. Dzięki zaangażowaniu w działania w ramach partycypacji pracowniczej pracownicy
mają satysfakcję z wykonywanej pracy, łatwiej akceptują zmiany, których często sami są inicjatorami, i są także mniej skłonni do zmiany miejsca pracy.
Design Thinking, czyli poszukiwanie twórczych rozwiązań
Jedną z metod poszukiwania nowych rozwiązań są otwarte sesje Design Thinking. Polegają one na identyfikacji problemu poprzez empatyczne wcielenie się w postać, tzw. personę, dla której grupa stara się wykreować i zapisać jak najwięcej pomysłów na rozwiązanie jej problemów. W sesjach może wziąć udział każdy chętny, a uczestnicy przychodzą na nie bez przygotowania. Wcześniej członkowie grupy poznają zagadnienia (dotyczące ulepszenia sprzedaży, komunikacji, współpracy i inne), nad którymi później pracują. Rolą prowadzącego jest wykreowanie persony i przedstawienie jej uczestnikom w taki sposób, by wykrzesać z nich jak największą liczbę twórczych rozwiązań.
Okazuje się, że kreatywność tkwi w wielu osobach, trzeba ją tylko umiejętnie wydobyć. Dzięki takim sesjom udaje się wyodrębnić część wspomnianych wcześniej grup zadaniowych, które później próbują realizować wykreowane pomysły. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom wypracowanym przez owe zespoły robocze firma zyskuje przewagę na rynku.