Ośmiornica w organizacji, czyli o współczesnej roli dyrektora finansowego (CFO)

Dyrektor finansowy (CFO – Chief Financial Officer): szef szefów, szeryf finansów firmy, najważniejsza osoba w organizacji może być postrzegany jako szczwany lis czy król lew, ale także jako ośmiornica. Zapomnijcie o tym, jak obrzydliwe jest to stworzenie (spróbujcie chociaż!), odrzućcie te myśli i spójrzcie na tę analogię pod kątem cech osobowościowych:

• inteligentny,
• dalekowzroczny: potrafi przewidywać trendy, 
• wielozadaniowy: jest gotowy zaangażować się na wszystkich poziomach,
• elastyczny: potrafi w najlepszy możliwy sposób przystosować się do szybko zmieniających się realiów biznesowych i je wykorzystać.

CFO, czyli właściwie kto?

Współczesny CFO na pewno chciałby jak ta nasza tytułowa ośmiornica mieć kilka macek, by każdą z nich zarządzać w jednym czasie. Wszystkie współczesne raporty wskazują bowiem, że rola CFO jest wielowymiarowa i stale ewoluuje. Dyrektor finansowy odchodzi od zadań typowo księgowych i przejmuje stery – zaczyna przybierać rolę stratega, który na głębszym poziomie integruje planowanie i procesy zarządzania efektywnością. Z danych ACCA "Tomorrow’s Finance Enterprise" wynika, że 56 proc. dyrektorów finansowych jako najważniejszy obszar ich działania na przyszłość, poza tradycyjnym nadzorem finansowym, uważa właśnie doradztwo strategiczne oraz czuwanie nad właściwą realizacją strategii przedsiębiorstw. Z kolei raport McKinsey pokazuje, że zwrot w stronę strategicznych zadań jest już nie tylko w sferze marzeń i snów CFO. Dyrektorzy finansowi już teraz poświęcają średnio tylko 41% swojego czasu pracy na obowiązki związane z finansami. Ponad połowę spędzają na wykonaniu zadań, które dotyczą zarządzania, analizy danych czy badania wydajności. 

CFO musi więc mieć oczy z tyłu głowy i stawiać czoło licznym wyzwaniom, które stają na jego drodze. Z raportu "CFO & Financial Leadership Insights" przygotowanego przez Michael Page wyłania się obraz dyrektora finansowego, który potrafi wcielić się w wiele ról i każdą z nich odegrać na miarę Oskara.

CFO to prawdziwy aktor, który zajmuje się zarządzaniem zmianą. To bowiem finanse są często pierwszym czynnikiem, który przekształca daną organizację.

(Florence Rocle – CFO Europe Sodexo, za: "CFO & Financial Leadership Insights" Michael Page, 2018).

Jakie role ma do odegrania współczesny dyrektor finansowy? 

CFO a'la naukowiec

Zadania CFO a'la naukowca sprowadzają się do tworzenia danych, zarządzania architekturą IT i ustawiania systemów, by zapewnić efektywne raportowanie. Dyrektor finansowy powinien stać na straży bezpieczeństwa. Jeśli chce odpowiednio wypełniać swoje zadania, powinien też wiedzieć, w jaki sposób odfiltrowywać dane o zasadniczym znaczeniu i dane poufne, a także traktować priorytetowo potrzebę zapewnienia ochrony firmie. Aktywna współpraca z IT, jak i znajomość zagadnień dotyczących bezpieczeństwa, najlepiej w ramach różnych systemów prawnych, to podstawa.

Co więcej, dyrektor finansowy a'la naukowiec powinien opierać wszystkie swoje decyzje biznesowe na konkretnych danych i racjonalnych postawach, odrzucając w kąt doświadczenie czy intuicję. Ważna jest także umiejętność prezentowania danych w zrozumiałych formach, znajdowanie nowych możliwości zapewnienia dochodowości oraz poszukiwanie niewykorzystanego potencjału funkcji.

CFO a'la inżynier czy rzemieślnik

„CFO jest inżynierem bazy wiedzy w firmie. Baza ta w gruncie rzeczy składa się z ludzi i systemów”.

(William Heitman w badaniu „The CFO: Industrial Engineer of Knowledge Work”, za: "CFO & Financial Leadership Insights" Michael Page, 2018).

Rola CFO a'la inżyniera polega na wyznaczaniu zasad obowiązujących w firmie i dbaniu o ich przestrzeganie. Dyrektor finansowy powinien budować trwałe podstawy, które umożliwiają mu kierowanie przedsiębiorstwem przez wiele lat. Dlatego powinien tworzyć strategie, opracowywać sposoby pozyskiwania wartości w oparciu o wizje, a także zarządzać rachunkowością, finansami, administracją, budżetowaniem i planowaniem. CFO jako inżynier to więc swego rodzaju rzemieślnik, którego odpowiednio wykonana praca może zwiększać ogólną wartość przedsiębiorstwa.

CFO a'la pilot

CFO a'la pilot jest sterem firmy. Prowadzi ją zarówno w okresie ciszy i spokoju, jak również podczas turbulencji. Jego rola jest związana z efektywnym tworzeniem strategii i ich wdrażania. To funkcja strategiczno-operacyjna, która sprowadza się do efektywnego zarządzania wartością i wynikami pracy całej organizacji. Dyrektor finansowy powinien dbać o szeroko pojęty dialog pomiędzy interesariuszami, m.in. określać nowe modele biznesowe, służące przekształcaniu przedsiębiorstwa tak, by przynosiło ono znaczące zyski w przyszłości. CFO charakteryzyje spojrzenie w szerszej perspektywie na wyniki i rozwój firmy. 

CFO a'la coach

Dyrektor finansowy w roli coacha skupia się na znalezieniu utalentowanych osób. Ściśle współpracuje z działem HR, rozwija strategie zarządzania talentami. Stara się budować zespół wykwalifikowanych ludzi, którzy w firmie będą mieli szansę rozwinąć skrzydła. Dba przy tym, aby te orły nie odleciały z organizacji zbyt szybko – utrzymanie talentów to jeden z podstawowych celów.  CFO potrafi budować zgrane i efektywne zespoły a także odpowiednio instruować pracowników i wspierać, jak doświadczony coach. 

Wszystkie powyżej opisane "wcielenia" CFO (oprócz ośmiornicy) pochodzą z raportu "CFO & Financial Leadership Insights" przygotowanego przez Michael Page. Autorzy badania wyodrębnili je na podstawie wywiadów przeprowadzonych w międzynarodowym gronie dyrektorów finansowych - przede wszystkim odpowiedzi CFO dotyczących wyzwań w obecnej pracy, takich jak polityka zgodności, cyberbezpieczeństwo i zarządzania talentami. 

Źródła:

• "CFO & Financial Leadership Insights", Michael Page, 2018. 
• "The future CFO: less finance and more strategy?", Raconteur, 2017. 
• Hasło: Ośmiornica, Wikipedia.pl.