Raport KPMG o CSR w Polsce, czyli koniec z krótkowzrocznością firm

W związku z tym pojawia się potrzeba przystosowywania przedsiębiorstwa do realiów, w których funkcjonuje, tak aby nie tylko wykorzystywało dostępne zasoby, ale równolegle dbało o niemarnowanie i zachowywanie ich dla siebie i dla przyszłych pokoleń.
 

Co to takiego?

Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. CSR – Corporate Social Responsibility) to „odpowiedzialność za środowisko, świat, za przyszłe pokolenia, za tych których trzeba wesprzeć” mówi dyrektor dużej polskiej firmy przemysłowej ze Śląska cytowany w raporcie KPMG. CSR obejmuje różnorodne obszary odpowiedzialności od praw człowieka, przez zarządzanie zasobami ludzkimi i środowisko naturalne, po zarządzanie organizacją i uczciwe praktyki biznesowe.

Celem raportu było zbadanie opinii dużych i średnich przedsiębiorstw na temat CSR oraz skonfrontowanie tych opinii z faktycznymi działaniami podejmowanymi w tym zakresie. Jak się okazało 96% ankietowanych uważa społeczną odpowiedzialność za powinność biznesu, mimo że tylko 46% badanych przedsiębiorstw jest faktycznie zaangażowanych w działania związane z CSR.

Jako jedną z przyczyn, dla których tylko 46% podmiotów prowadzi działania związane z CSR prawie połowa odpowiadających podała brak wiedzy, a także nieznajomość koncepcji. Otóż, zgodnie z tym, co zostało opublikowane w raporcie, odpowiedzialność biznesu to nie tylko praktyki zgodne z prawem, ale też nieprzyczynianie się do łamania prawa. Odpowiedzialność nie sprowadza się do dbania o środowisko zewnętrzne firmy, ale również – a nawet przede wszystkim - do właściwego zarządzania zasobami wewnętrznymi.

Warto zaznaczyć, że odpowiedzialność społeczna biznesu często kojarzona jest z sektorem przemysłowym i tylko 40% firm z sektora usług stosuje CSR. Ochrona danych osobowych to także społeczna odpowiedzialność spoczywająca głównie na firmach z tego sektora.

CSR powinno dotyczyć wszystkich jednostek w przedsiębiorstwie, a w szczególności kadry najwyższego szczebla. Do zadań tych właśnie ludzi należy dbałość o przejrzystość i etykę zarządzania oraz uwzględnienie oczekiwań interesariuszy w sposobie zarządzania.

W badaniu wzięło udział 101 firm. Ankieta została przeprowadzona telefonicznie. 44% ankietowanych to dyrektorzy, prezesi i członkowie zarządu, natomiast pozostali to inni pracownicy organizacji, którzy wzięli udział w badaniu. Były to firmy zróżnicowane pod względem przychodów i wielkości. Od tych zatrudniających mniej niż 250 do ponad 1000 osób. Badanie składało się z dwóch części i miało na celu zestawienie opinii respondentów o CSR z faktycznie podejmowanymi działaniami.
 

Jak daleko jest od chęci do czynów?

Fakt, że prawie wszyscy ankietowani są zgodni co do konieczności wspierania sektora publicznego i pozarządowego przez przedsiębiorstwa, został już wspomniany powyżej. Za najważniejszy obszar działalności uznana została ochrona środowiska, z recyklingiem i gospodarowaniem odpadami na drugim miejscu. Zadziwiający jest fakt, że aż o 20 pp. mniej osób uznało edukację w zakresie konsumpcji za temat ważny pod kątem CSR. Jak twierdzą eksperci z KPMG może to być spowodowanie konotacją edukacji w tym obszarze z firmami sprzedającymi produkty szkodliwe. Ciekawe jest jednak to, jak faktycznie wygląda sytuacja CSR w firmach.

Dostrzeżonych może zostać kilka prawidłowości:

• więcej firm z kapitałem zagranicznym, częściowym bądź całkowitym, niż z kapitałem w całości polskim realizuje założenia odpowiedzialnego biznesu;
• więcej firm z sektora przemysłowego, niż sektora usług wdraża CSR;
• najczęściej tematyką tą zajmują się duże i bardzo duże przedsiębiorstwa;
• połowa firm stosujących CSR powierza odpowiedzialność za ten aspekt działalności członkowi zarządu, w związku z czym przygotowywane są raporty, a CSR jest uwzględniany w strategii firmy.

Wynika z tego, że CSR jest trendem lokalnym podejmowanym w Polsce głównie przez spółki zagraniczne z dużym kapitałem. Braki zasobów, środków finansowych i wiedzy były również wymieniane jako przyczyny braku zaangażowania firm w społeczną odpowiedzialność. Kolejnym powodem był brak widocznych korzyści (44% ankietowanych), mimo że 52% uważa, że stosowanie CSR istotnie wpływa na pozytywne postrzeganie firmy na rynku.
 

A może odpowiedzialność się opłaca?

Korzyści jakie odnoszą firmy poprzez odpowiedzialne zachowanie to wzrost akceptacji przez otoczenie, wzrost sprzedaży, obniżenie kosztów, wzrost zainteresowania ze strony kontrahentów, a także wzrost zainteresowania ze strony potencjalnych pracowników. Warto podkreślić, że brak strat spowodowanych rozrzutnością i brakiem umiejętności rozważnego gospodarowania wewnętrznymi i zewnętrznymi zasobami przedsiębiorstwa to również wartość dodana dla podmiotów prowadzących działania związane z CSR.
 

Czy biznes też dojrzewa?

Konkludując swój raport, KPMG wyróżniło 4 grupy przedsiębiorstw. 54% ankietowanych zostało uznanych za bierne w kwestii społecznej odpowiedzialności biznesu. Tylko 18% przedsiębiorstw zostało uznanych za organizacje dojrzałe społecznie, prowadzące działania z zakresu CSR, raportujące je i kompleksowo podchodzące do zagadnienia. Pozostałe dwie grupy to początkujący i doświadczeni – firma prowadzi działania, ale odpowiedzialność nie jest stałym elementem jej kultury organizacyjnej.
 

I co dalej?

Często od indywidualnych przekonań prezesów firm zależy, czy zostaną zastosowane rozwiązania zrównoważone. CSR jest formalnym określeniem tego, co można nazwać po prostu człowieczeństwem. Często ludzie odnoszący sukces zapominają o istnieniu takich zjawisk społecznych jak ubóstwo, czy marginalizacja. Korzystamy z dóbr natury zapominając, że tak naprawdę zaciągamy kredyt ekologiczny u naszych dzieci. Społeczna odpowiedzialność biznesu ma na celu uczynienie firm bliższymi ludziom, aby były one tworzone przez nas dla nas.