Optymizm i motywacja – pracownicy w Europie 2017

Rynek pracy mierzy się dziś z niemałymi wyzwaniami. To przede wszystkim technologie i nowe możliwości pracy, które pozwalają na zwiększoną efektywność, produktywność i elastyczność. Rozwój ten pociąga za sobą przemianę postaw i oczekiwań pracowników, na co wpływ mają również nowe pokolenia na rynku pracy, które coraz silniej dochodzą do głosu.

Ostrożny optymizm

W zestawieniu z perspektywą ekonomiczną i zatrudnienia optymizm w Europie nieznacznie wzrósł w stosunku do poprzedniego badania i dziś 78% respondentów na kontynencie deklaruje, że jest bardzo lub raczej optymistycznie nastawionych na kolejne 5 lat w pracy. Największymi optymistami są… Polacy (84% ankietowanych), wśród których odnotowano znaczący wzrost pozytywnego nastawienia. Wśród europejskich optymistów są również Niemcy, Holendrzy i Szwajcarzy. Na drugim krańcu szali znaleźli się Francuzi, wśród których optymistami jest tylko 71% i u których, podobnie jak u Brytyjczyków, odsetek ten spadł.

Porównując branże, najwyższy stopień optymizmu wykazują pracownicy sektora IT i telecom (85%), a najniższy ci pracujący w zawodach związanych z kulturą i sztuką (71%). Odnotowano też różnice w poziomie optymizmu pod względem płci oraz wieku. Mężczyźni są większymi optymistami niż kobiety (80% do 75%), a młodsi pracownicy większymi niż starsi – w grupie wiekowej 16–24 lat z optymizmem patrzy w przyszłość 85% pytanych, podczas gdy w wieku ponad 55 lat jest to już tylko 72%.

Pracujemy globalnie

Polacy znajdują się również w czołówce najbardziej otwartych na pracę za granicą. Taką możliwość najchętniej w Europie rozważyliby Włosi (88%), Polacy (86%) i Hiszpanie (85%). Najmniej chętni emigracji zarobkowej są natomiast Brytyjczycy i Francuzi – blisko połowa pracujących w tych państwach (odpowiednio 43% i 46%) w ogóle nie jest zainteresowana taką możliwością.

Pracownicy zdają sobie przy tym sprawę z barier, ale i możliwości językowych. Poza najpopularniejszymi wśród wszystkich Niemcami, obywatele różnych państw kolejne kraje mogące stanowić cel wyjazdu wybierają często pod względem językowym: Niemcy, Francuzi i Włosi wskazują Szwajcarię, Niemcy także Austrię, zaś Szwajcarzy – Niemcy i Francję. Ponadto gotowość do pracy za granicą jest skorelowana z postrzeganiem nauki języków jako ważnego sposobu podnoszenia kwalifikacji – najczęściej wskazują ją właśnie Włosi, Polacy i Hiszpanie.

Biorąc pod uwagę branże, najbardziej otwarci na pracę poza ojczyzną są specjaliści IT i telecomów (w 87%), co wiąże się z dużym zapotrzebowaniem na ich umiejętności na dzisiejszym globalnym rynku pracy. Najmniejsze zainteresowanie zagranicznym zatrudnieniem jest z kolei wśród pracowników służby zdrowia – zdecydowałoby się na to tylko 63% z nich.

W tym przypadku różnice demograficzne rysują się jeszcze wyraźniej niż przy nastawieniu do pracy. Podczas gdy 82% mężczyzn podjęłoby karierę zagraniczną, wśród kobiet tylko 64% zdecydowałoby się na to. Wśród najmłodszych pracowników (16–24 lat) gotowość do pracy za granicą deklaruje 87% pytanych, podczas gdy wśród najstarszych, po 55 roku życia, jest to zaledwie 56%.

Gdzie najbardziej chcieliby pracować? (Najatrakcyjniejsze kraje zdaniem europejskich pracowników)

1. Niemcy
2. Wielka Brytania
3. Francja
4. Szwajcaria
5. Austria
6. Belgia
7. Hiszpania
8. Norwegia
9. Holandia
10. Włochy

Powolne wspinanie

Możliwość rozwoju kariery jest kluczowym czynnikiem w zaangażowaniu i utrzymaniu pracowników, tymczasem zadowolenie pracowników w tym względzie (31% Europejczyków) jest niskie. Największe wsparcie ze strony pracodawcy mają tu Holendrzy, Hiszpanie, Szwajcarzy i Brytyjczycy, na przeciwnym biegunie znajdują się  Francuzi, Włosi i Niemcy.

Najsilniejszym czynnikiem wpływającym na postrzeganie perspektyw kariery okazał się wiek – im pracownicy są starsi, tym mniej wierzą w możliwości rozwoju zawodowego. Wiek to także, w opinii badanych, największy hamulec rozwoju kariery zawodowej. To przekonanie pojawiało się we wszystkich grupach wiekowych, rosnąc do 46% wśród badanych powyżej 55 roku życia. Kolejnymi wymienianymi przez pracowników czynnikami obniżającymi szanse rozwoju są faworyzowanie w pracy i brak perspektyw u aktualnego pracodawcy (7%), a także zbyt niskie kwalifikacje i stawianie na pierwszym miejscu potrzeb rodziny (5%).

Osobną kwestią jest zadowolenie z aktualnej pozycji w pracy. Są bowiem i tacy pracownicy, którzy nie wykazują zainteresowania awansem, a jest ich w Europie 7% (wśród 55-latków i starszych to już 16%). Najwięcej pracowników z takim podejściem jest w Niemczech i Wielkiej Brytanii – tam 13% zatrudnionych jest zadowolonych z aktualnej pozycji zawodowej i deklaruje chęć pozostania na niej.

Skoczkowie

Praca na całe życie jest coraz mniej popularna w całej Europie – 13% ankietowanych liczy się z odejściem z aktualnego miejsca pracy w ciągu roku. W Polsce tylko 15% respondentów myśli o pozostaniu w aktualnej firmie do końca kariery zawodowej, podczas gdy w Niemczech i Hiszpanii jest to 30% zatrudnionych. Ogólnie odnotowano bardzo duży spadek w tym aspekcie – o 13 punktów procentowych w porównaniu do 2015 roku.

Również 15% polskich pracowników zamierza odejść z pracy w ciągu roku – wśród Niemców 10% i jest to najmniej w Europie. Większe różnice widoczne są pod względem wieku. 26% pytanych z grupy 16–24 lat nie zamierza pracować w aktualnym miejscu zatrudnienia dłużej niż rok, wśród 25–34-latków to już tylko 16%, a wśród starszych 10%.

Coraz większym zainteresowaniem europejskich pracowników cieszą się freelance i samozatrudnienie, o którym myśli 68% zatrudnionych i które planuje wprowadzić w życie 26% z nich. Najbardziej zainteresowani pójściem w tym kierunku są Holendrzy i Hiszpanie; a jeśli chodzi o wiek, młodzi pracownicy (37% 16–24-latków i 36% w wieku 25–34 lat)

Umiejętności dziś i jutro

Wciąż znaczna większość (84%) pracowników uważa, że posiada umiejętności konieczne do odniesienia sukcesu w ich zawodzie, ale liczba ta maleje. Najwyżej cenionymi umiejętnościami są te technologiczne i językowe, co pokazuje, że pracownicy dostrzegają oddziaływanie innowacji cyfrowych i globalizacji w swoich miejscach pracy.

Wiara w swoje zdolności jest znacząco zróżnicowana w różnych krajach: od 91% u Hiszpanów do 75% wśród Polaków. Spadek pod tym względem we wszystkich krajach europejskich z wyjątkiem Hiszpanii dobitnie wskazuje świadomość zmieniających się potrzeb rynku wśród pracowników.

Najbardziej pewni swoich kwalifikacji są millenialsi – w grupie wiekowej 25–34 lat 88% jest przekonanych, że posiada umiejętności potrzebne, by odnieść sukces w swoim zawodzie. Wśród nieco młodszych pracowników jest to 85%, a w najstarszej badanej grupie, powyżej 55 lat, zapewne z powodu nienadążania za zmianami technologicznymi oraz mniejszego nacisku na podnoszenie kwalifikacji najstarszych pracowników, spada to do 80%.

Pieniądze i satysfakcja

W Europie 70% zatrudnionych jest zadowolonych ze swojej pracy, najwięcej w Holandii (76%). Polacy są drudzy pod względem zadowolenia (74%). Z kolei najwięcej niezadowolonych pracowników znajdziemy w Wielkiej Brytanii – wedle badania 13%.

Prawie połowa (47%) pracujących Europejczyków, którzy zostali przebadani, jako największą motywację do pracy podaje kwestie finansowe. Kolejnymi po kwestiach finansowych czynnikami w największym stopniu motywującymi do pracy są dobre relacje ze współpracownikami (wskazuje je 30% badanych) oraz work-life balance. 

Work-life balance

Pod względem zachowania równowagi między życiem i pracą, stopnia stresu w pracy i możliwości pracy elastycznej Polacy, niestety, są na ostatnim miejscu w Europie. Dobry work-life balance deklaruje u nas 81% pytanych (w Europie 84%), 22% jest zestresowanych (Europa – 17%), a możliwość elastycznej pracy ma tylko 31%.

Wydaje się zatem, że kłóci się to z deklarowanym optymizmem i satysfakcją z pracy, nieco światła rzucają na to jednak dane na temat poszczególnych czynników motywujących pracowników w poszczególnych krajach. Polaków bowiem w znacząco większym stopniu niż inne nacje motywują kwestie finansowe – w 65% w porównaniu do 47% średniej europejskiej.

Wnioski

Jaki maluje się obraz europejskiego pracownika AD 2017 i jak wygląda na tym tle Polak?

Polacy są największymi optymistami na europejskim rynku pracy. Znajdują się także wśród najbardziej otwartych na pracę za granicą, a przy tym są świadomi potrzebnych kompetencji. Czerpią wiele satysfakcji z pracy, zwłaszcza jeśli są dobrze wynagradzani, choć pod względem innych aspektów motywacji do pracy oraz jej warunków – między innymi zestresowania i możliwości pracy elastycznej – wypadają gorzej niż inni Europejczycy.

Autorzy raportu podkreślają zauważalne zadowolenie, optymizm i motywację Europejczyków do pracy, przy jednoczesnych jasnych oczekiwaniach wobec pracodawców. Pracownicy oczekują przede wszystkim wsparcia w rozwoju zawodowym w postaci możliwości doszkalania czy doradztwa kariery, ale też wsparcia dobrego samopoczucia w pracy, odpowiedniego wynagrodzenia i benefitów, a także dbałości o kulturę organizacyjną.

Źródło: ADP, The Workforce View in Europe 2017