Przewodnik Kariera w Finansach i Bankowości 2022/2023

Współczesnych pracodawców, którzy chcą iść z duchem czasu, cechuje szeroko pojęte podejście open-minded (otwarty umysł). W obliczu problemów związanych z panującymi niesprawiedliwościami, różnego typu dyskryminacją, a także z narastającymi zagrożeniami środowiskowymi, nie mogą pozostać na nie obojętni. Z pomocą przychodzi koncepcja społecznej odpowiedzialność biznesu [1], z języka angielskiego „Corporate Social Responsibility”, w skrócie CSR. Jest to idea, która zakłada swoistą odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo oraz środowisko, która jest zapewniana przez przejrzyste i etyczne postępowanie. Pozwala w sposób zrównoważony reagować na obecne problemy i potrzeby.

Założenia CSR zostały kompleksowo ujęte w normie ISO 26000 przez Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną. Zawiera ona wytyczne dotyczące odpowiedzialności społecznej przeznaczone dla wszystkich organizacji: biznesowych, administracji rządowej i samorządowej oraz trzeciego sektora. Praktyki w zakresie CSR mają przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju, w tym dobrobytu i zdrowia społeczeństwa przy jednoczesnym uwzględnieniu oczekiwań interesariuszy. Koniecznością jest ich zgodność z obowiązującym prawem i spójność z międzynarodowymi normami postępowania. Powinny one integrować działania organizacji i być praktykowane w jej wszystkich relacjach. Obejmują obszary takie jak:

• ład organizacyjny,
• prawa człowieka,
• praktyki z zakresu pracy,
• środowisko,
• uczciwe praktyki operacyjne,
• zagadnienia konsumenckie,
• zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej [2].

Inwestycja a przyszłość

CSR jest strategią, która, poza wskazaniem naczelnego celu zysku firmy, zwraca uwagę na odziaływanie decyzji biznesowych na wszelkie podmioty będące z nią w relacji zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Koncepcja w założeniu jest dobrowolna, więc jej podjęcie zależy od pracodawcy. Warunkiem funkcjonowania CSR jest głęboka świadomość moralna, która skłania do niewymuszonych działań. Niemniej założenia CSR powinny być ujęte w programie strategicznym firmy i traktowane nie jako koszt, ale jako inwestycja.

Społeczna odpowiedzialność biznesu staje się pewnym kierunkiem rozwoju gospodarki. Jest swego rodzaju etycznym obliczem biznesu, obejmującym moralne powinności jednostek gospodarczych. Decyzja o przyjęciu standardów CRS przez pracodawcę jako prymarnych niesie korzyści dla całej firmy. Badanie „Menedżerowie CSR” [3] przy współpracy z LPP przeprowadzane przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu w 2020 roku wskazało na podniesienie poziomu zaangażowania pracowników o 56%. Jest to znacząca liczba, która z pewnością ma przełożenie na efektywność wykonywanej pracy. Co więcej to samo badanie zwróciło uwagę na zwiększenie rozpoznawalności marki jako odpowiedzialnej/zrównoważonej o 54%. Rozpoznawalność, szczególnie w kontekście związanym z ochroną środowiska, może decydować o przyszłych współpracach z firmą. Są to znaczące liczby, wskazujące na realny wpływ działań z zakresu koncepcji CSR.

Piramida odpowiedzialności

Archie B. Carroll zainspirowany modelem potrzeb w formie piramidy Maslowa stworzył w 1979 roku piramidę odpowiedzialności. Jest to jedno z istotniejszych ujęć CSR, które ukazuje nierozerwalność pewnych sfer biznesu. U podstawy znajduje się odpowiedzialność ekonomiczna. Polega ona na maksymalizacji zysku, podnoszeniu efektywności, umacnianiu pozycji konkurencyjnej. Jest fundamentem działania kolejnych sfer odpowiedzialności. Drugą pozycję od dołu zajmuje odpowiedzialność prawna, która reguluje przestrzeganie przepisów prawa. Jawią się one jako kodyfikacja działań słusznych. Kolejną jest odpowiedzialność etyczna. Są to działania uczciwe i sprawiedliwe wiążące się z przestrzeganiem norm moralnych. U samej góry plasuje się płaszczyzna odpowiedzialności filantropijnej. Obejmuje ona wszelkie działania społeczne – wspierające, edukacyjne oraz angażujące.

Tworzenie relacji

Tworzone relacje są elementem naszej ziemskiej wędrówki, mogą być też celem samym sobie. Ważne, by zadbać w nich o wzajemny szacunek i wspólne korzyści. W podobny sposób traktują je założenia CSR. Działania w tym zakresie wewnątrz organizacji powinny być wzorem dla późniejszych relacji z interesariuszami.

Pracodawca odpowiedzialny społecznie zatroszczy się najpierw o relacje z pracownikami, by następnie realizować je na szerszych polach biznesu. Wdraża praktyki, które mają na celu lepszą ochronę i realizację praw pracowników. Aprobuje równość i przeciwdziała ewentualnej dyskryminacji. Uwzględnia dobro pracownika i daje szansę na rozwój.

Dużym wyzwaniem jest dla przedsiębiorcy przyciągnięcie i utrzymanie wykwalifikowanych pracowników. Wydaje się, że takie osoby zdecydują się na zatrudnienie w miejscu, w którym uwzględniane są wartości kojarzone z CSR. Dają one bowiem fundament do stworzenia korzystnego dla pracownika środowiska pracy.

Symbioza

Firma nie istnieje bez współdziałania z interesariuszami. Bez świadomości, kim oni są, nie ma możliwości stworzenia wartości wspólnej. Uwzględnienie w strategii firmy wszystkich interesariuszy wymaga zidentyfikowania ich i poznania. Jest to wymagające, lecz świadczy o odpowiedzialności firmy. Relacje z interesariuszami to poważny temat, który wymaga gruntownej strategii z racji różnorodności grup interesariuszy. Firma jest zobligowana do wypracowania różnych sposobów komunikacji z tymi podmiotami. Wartością, która może wzmocnić efektywność tej relacji, jest zaufanie [5]. Narzędziem pomocnym na każdym z etapów relacji z interesariuszami są standardy serii AA 1000. Wśród nich należy wyróżnić zasadę odpowiedzialności, zaangażowanie interesariuszy oraz weryfikację tych działań.

Business is people

Współczesny biznes według modelu CRS jest daleki od koncepcji business is business. Jawi się on nie tylko jako współdziałanie – swego rodzaju symbioza – ale także przybiera spersonifikowaną postać. Biznes to działanie ludzi dla innych ludzi. Świadomość ta pozwala na zajęcie się kwestią odpowiedzialności społecznej. Nie zapominając o symbiozie, mechanizmie kojarzonym z przyrodą, do której każdy człowiek bądź co bądź należy, uwagę przykuwa zagadnienie związane z ochroną środowiska. W wymiarze biznesowym, wiąże się to z działaniami minimalizującymi negatywny wpływ człowieka na przyrodę, ale także szeregiem inicjatyw na rzecz środowiska, które może podjąć pracodawca.

„Najpierw klimat, potem zyski” – to hasło 2022 roku, które zademonstrowali przedstawiciele i przedstawicielki Młodzieżowego Strajku Klimatycznego podczas konferencji biznesowej w Poznaniu. Kwestie odpowiedzialności społecznej i środowiskowej biznesu są dla Polaków coraz ważniejsze i coraz częściej odgrywają one decydującą rolę w codziennych wyborach. Przykładem jest badanie przeprowadzone przez agencję badawczą ARC Rynek i Opinia w 2020 roku [6], z którego wynika, że konsumenci znacznie lepiej oceniają firmy, które angażują się w ochronę środowiska (59%), akcje społeczne (57%), edukacyjne (50%) czy prozdrowotne (54%) od tych, które tego nie robią. Jednoznacznie wskazuje to, że wrażliwość społeczna skupia się nie tylko na poziomie jednostkowym lecz także globalnym. Społecznie odpowiedzialny biznes wyrasta z wartości, dostrzega każdego członka społeczności i wchodzi w z nim w dialog. Nie jest bierny wobec potrzeb otoczenia.

Środowisko pracy

Wśród działań realizowanych przez pracodawców w wymiarze wewnętrznym CSR wyróżnia się odpowiednie kształtowanie warunków pracy. Uwzględniają one bezpieczeństwo i higienę pracy oraz stwarzanie pracownikom możliwości rozwoju. Wszystko przy zachowaniu work-life balance i dialogu z pracownikami. Oprócz dbania o godne warunki pracy, mówiąc oodpowiedzialności społecznej wobec pracowników, zwraca się uwagę na przestrzeganie równości pracowników niezależnie od płci, pochodzenia, niepełnosprawności, wieku i innych aspektów związanych z różnorodnością. Badanie Deloitte z 2022 „Woman at Work” [7] ukazuje korelację poziomu motywacji i produktywności kobiet a pracą w firmach będących liderami równości. 90% ocenia swoją motywację za dobrą lub bardzo dobrą. W porównaniu do innych firm – taką odpowiedź udzieliło tylko 31% respondentek. Kobiety biorące udział w badaniu twierdzą, że najważniejszym krokiem, jaki może zrobić pracodawca w celu polepszenia równości płci w miejscu pracy, jest budowanie kultury pracy opartej na prawdziwym szacunku i integracji.

Zapewnienie odpowiedniego poziomu BHP osób zatrudnionych wiąże się bezpośrednio z kwestiami dotyczącymi ich zdrowia. Pod nim kryje się zarówno zwracanie uwagi na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Biorąc pod uwagę, że we wspomnianym wyżej badaniu, ponad połowa kobiet twierdzi, że ich poziom stresu jest wyższy niż rok temu, a prawie połowa określa swoje zdrowie psychiczne jako słabe albo bardzo słabe, niezwykle istotne jest, by pracodawcy zajęli się również kwestią zdrowia psychicznego. Zarządzanie zdrowiem na poziomie przedsiębiorstwa wymaga holistycznego podejścia.

CSR a rozwój pracownika

Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw wobec pracowników obejmuje działania związane z rozwojem ich umiejętności i planowaniem ścieżek rozwoju zawodowego [8]. Rozwijanie potencjału pracowników wiąże się z nieustannym dostępem do edukacji na różnych szczeblach kariery. Odpowiedzialny pracodawca zadba o dostęp do szkoleń i kursów. Wie bowiem, że wiedza i umiejętności pracowników stanowią fundament innowacyjności firmy. Działania przedsiębiorstwa zorientowane narozwijanie umiejętności pracowników powinny być realizowane w oparciu oanalizę potrzeb pracowników. Wymaga to sprawnego działania obszarów związanych z zarządzaniem zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie.

Źródła:

• [1] Forum Odpowiedzialnego Biznesu, „Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR)".
• [2] PKN, „PN-ISO 26000:2012 „Wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności”, 2012.
• [3] Forum Odpowiedzialnego Biznesu, „Menadżerowie CSR”, 2020.
• [4] Carroll, A. B., „A three–dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of Management Review”, 1979.
• [5] Majchrzak K., „Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) w działalności przedsiębiorstw sektora bankowego”, 2019.
• [6] ARC Rynek i Opinia, „Sponsoring Monitor”, 2020.
• [7] Deloitte, „Woman at Work”, 2022.
• [8] Furmańska-Maruszak A., Sudolska A., „Relacje z pracownikami jako obszar wdrażania CSR”, 2017.
• [9] Paprocka M. A., „Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw w kontekście rynku pracy”, 2021.
• [10] Forum Odpowiedzialnego Biznesu, „Odpowiedzialny biznes w Polsce 2021. Dobre praktyki”

Komentarze:

Andrzej Budasz Kierownik Zespołu ds. Inicjatyw Zrównoważonego Rozwoju i Raportowania w Banku BNP Paribas:

Katarzyna Kuglin, Dyrektor Centrów Usług Wspólnych Zurich:

Autor: Wiktoria Jackowska

Redaktorka Grupa MBE

Magistrantka filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Czynna uczestniczka konferencji naukowych. Pasjonatka kultury, lingwistka. 

W Grupie MBE jest odpowiedzialna za redakcję tekstów do magazynu „Kariera w Finansach i Bankowości” oraz na stronę KarierawFinansach.pl.

Członkini Stowarzyszenia Bliżej ADHD działającego z misją edukacji o neuroróżnorodności.