Branża doradztwa transakcyjnego jest w rozkwicie – na rynku stale rośnie liczba transakcji, do tego mają one coraz większą skalę i są bardziej złożone. Rynek transakcyjny jest napędzany dzisiaj przez dużą ilość pieniędzy w obrocie i fakt, że transakcje pozwalają dziś inwestorom osiągnąć większe zyski i wznieść firmę na wyższy poziom w porównaniu np. do aktywów, które oferują z reguły niższe zwroty z inwestycji. W związku z tym rośnie też zapotrzebowanie na kompleksowe usługi doradztwa transakcyjnego a przed współczesnymi doradcami transakcyjnymi pojawia się wiele wyzwań. Złożoność transakcji powoduje, że doradcy powinni posiadać wiedzę już nie tylko na temat przedsiębiorstwa inwestora, lecz także na temat drugiej strony transakcji i całego sektora.
– Często wyceny, których sprzedający oczekują przy sprzedawaniu aktywów, bywają bardzo wysokie, przez co trzeba włożyć dużo pracy i wysiłku w to, żeby zastanowić się, w jaki sposób pozyskać zakładany zwrot z danej inwestycji – tłumaczy Rafał Dróbka, Partner w PwC. – Dlatego konieczne jest szerokie spojrzenie na to, czym zajmuje się dana firma, co może się zmienić na rynku i czy jest to branża, która przy zmienności rynku będzie branżą wschodzącą.
Doradcy transakcyjni muszą też dostosowywać swoją pracę do pojawiających się regulacji i reagować na trendy zachodzące w otoczeniu zewnętrznym. Przykładem może być kwestia społecznej odpowiedzialności biznesu (ESG), z którą wiążą się czynniki związane z ochroną środowiska, społeczne i dotyczące ładu korporacyjnego.
– Jeszcze kilka lat temu było to bardziej ciekawostką niż szeroko analizowanym zagadnieniem w kontekście transakcyjnym. Obecnie odpowiedzialność społeczna, kwestia wpływu danej spółki czy aktywów na środowisko teraz i w przyszłości jest bardzo ważnym elementem, który realnie wpływa na wycenę – mówi Rafał Dróbka.
Doradztwo transakcyjne to obszerna dziedzina, w której można wyróżnić kilka specjalizacji:
- Fuzje i przejęcia (Mergers and Acquisitions, M&A). Zadaniem doradców tego obszaru jest przeprowadzenie klienta, który chce sprzedać albo kupić aktywa, przez cały proces transakcyjny, od momentu przygotowania się do transakcji, znalezienia sprzedających lub potencjalnych kupujących i przeprowadzenia negocjacji pomiędzy stronami, aż do samego zamknięcia transakcji.
- Usługi transakcyjne (Transaction Services). Do ustalenia ceny transakcji konieczne jest przeanalizowanie danych finansowych i projekcji finansowych spółki. Członkowie zespołu Transaction Services badają kluczowe wskaźniki i czynniki, które wpływają na wysokość ceny, i sprawdzają, czy mają one charakter powtarzalny, czy jednorazowy.
- Restrukturyzacje. Ważną częścią pracy tego zespołu jest pomoc klientom, którzy z różnych powodów są w trudnej sytuacji finansowej. Zadaniem doradców jest zrobienie wszystkiego, by złożone sytuacje, w których znalazły się firmy ich klientów, stały się bardziej stabilne. Pracownicy tego działu zajmują się też pozyskaniem finansowania, także na nowe przedsięwzięcia.
- Wyceny. Zadaniem pracowników tego obszaru jest przygotowywanie wycen, ale też modelowanie finansowe. Doradcy pomagają klientom w tworzeniu złożonych modeli finansowych, a później także w ich aktualizacji.
- Doradztwo dla sektora publicznego. Pracownicy tego obszaru pomagają agendom rządowym i samorządowym np. w przejściu przez proces transformacji cyfrowej lub w stworzeniu nowych usług dla ich interesariuszy.
- Doradztwo nieruchomościowe. Nieruchomości ze względu na swoją specyfikę wymagają szczególnego podejścia. Pracownicy tego działu pomagają klientom w przeprowadzeniu transakcji na aktywach nieruchomościowych.
- Usługi śledcze. Ten zespół pomaga klientom w sytuacjach, gdy istnieje podejrzenie, że w związku z jakąś transakcją dochodzi do naruszenia prawa, np. w zakresie związanym z pozycją konkurencyjną na rynku.
Pożądane umiejętności
Kiedyś głównym narzędziem pracy konsultanta w obszarze doradztwa transakcyjnego był pakiet MS Office, a złotym standardem – dobra znajomość programu Excel. Obecnie, gdy pojawia się coraz więcej programów usprawniających pracę, od kandydatów oczekuje się przede wszystkim chęci do uczenia się nowych rzeczy. Wykształcenie finansowe nie jest warunkiem koniecznym, ale do kluczowych umiejętności zalicza się zdolność analitycznego myślenia i znalezienia zależności między faktami oraz umiejętność pracy w zespole, także zdywersyfikowanym.
– Praca w obszarze doradztwa transakcyjnego nie jest miejscem dla wybitnych solistów, ale dla ludzi, którzy potrafią nawiązać kontakt z osobami, które mogą mieć różne pochodzenie czy kompetencje – mówi Rafał Dróbka. – Większość transakcji, które wspieramy, ma element międzynarodowy. Uczestniczą w nich ludzie z innych krajów czy różnych branż, np. prawnicy, doradcy komercyjni, środowiskowi czy techniczni.
Ścieżki kariery
Karierę w doradztwie transakcyjnym można rozpocząć od stażu lub praktyk, jeszcze w trakcie studiów. Następnie ścieżka kariery wiedzie przez stanowiska: asystenta, starszego asystenta, managera, potem starszego managera, następnie dyrektora i partnera.
– O awansach, szczególnie na tych początkowych etapach, w największym stopniu decyduje umiejętność uczenia się. Liczy się też umiejętność adaptacji i przewidzenia tego, co może się wydarzyć – mówi Rafał Dróbka.
Doradcy transakcyjni realizują bardzo dużo projektów, często o charakterze międzyzespołowym.
– Z reguły najciekawsze i najlepsze projekty to właśnie te, przy których pracuje więcej niż jeden zespół. Każdy, kto jest w nie zaangażowany, ma szansę spojrzeć na dany proces z szerszej perspektywy, a także zdobyć nowe doświadczenie – mówi Rafał Dróbka.