– Początkowo do działów finansowo-księgowych w Polsce napływały prostsze zadania, które wraz z upływem czasu i rozwojem dojrzałości tych firm, stawały się coraz bardziej skomplikowane, ambitne, wykraczające poza dostarczanie podstawowych usług – mówi Jakub Otrębski, Chief Specialist w ArcelorMittal Business Center of Excellence Poland.
Dziś SSC (shared services) oferujące dotąd tylko obsługę procesów, stają się BCoE (Business Centers of Excellence), gdzie nie tylko wykonuje się jakiś proces, lecz także pracuje z biznesem nad jego usprawnieniem w celu uzyskania wartości dodanej (tzw. added value). Dużą rolę pełni w tym automatyzacja, która pozwala zwolnić czas pracy pracowników z prostych, rutynowych zadań. Tym samym stereotyp księgowego, który wykonuje mrówcze zadania nad stosem dokumentów i ręcznie wpisuje dane z faktur do systemu, niewiele ma już wspólnego z rzeczywistością.
Automatyzacja procesów w centrum usług wspólnych może odbywać się na trzech płaszczyznach:
- usprawnienie systemu księgowego, na którym pracują pracownicy, np. SAP. Dodanie funkcjonalności lub modyfikacja istniejących pozwala np. zebrać wszystkie dane z raportu w jednym pliku zamiast tworzenia pięciu osobnych;
- automatyzacja lokalna – dodanie makra czy przygotowanie prostych rozwiązań informatycznych, np. opartych na VBA (Visual Basic for Applications) – środowisku deweloperskim, które pozwala pisać własne programy. Przykładem tego typu automatyzacji może być np. wysłanie 100 wiadomości mailowych jednocześnie;
- Robotic Process Automation – dedykowane narzędzia informatyczne, które służą automatyzacji procesów w obrębie wielu systemów. Automatyzacja RPA może komunikować się z innymi aplikacjami (pakiet Office, SAP, skrzynka pocztowa) w ten sam sposób, w jaki robiłby to człowiek. Może otwierać załączniki wiadomości mailowych, wypełniać formularze, a nawet zapisywać i wprowadzać dane.
W ArcelorMittal BCoE Poland oraz w wielu innych nowoczesnych centrach usług dla biznesu nad tym, by ułatwić pracę księgowym, pracują dedykowane zespoły developerów. Wykorzystując platformę, tworzą roboty, które mogą być pomocnikami w codziennej pracy.
– Automatyzacja RPA może dotyczyć wszystkich procesów, które są wykonywane w oparciu o ustalone zasady, nie mają wyjątków, dotyczą większej liczby spółek czy klientów a do tego są dojrzałe (nie ulegają łatwo zmianom, które mogłyby wpłynąć na przebieg procesu) – wyjaśnia Jakub Otrębski.
Robotyzacja w księgowości
Jak zaznacza Jakub Otrębski, istnieją dwa największe mity dotyczące robotyzacji w księgowości:
– Pierwszy, że roboty zastąpią ludzi, a drugi, że roboty myślą. Jeśli rozpatrujemy pracę w kontekście prostych, żmudnych zadań, to życzę wszystkim, by roboty zabrały nam pracę jak najszybciej, abyśmy mogli oddać się tylko zadaniom kreatywnym i rozwijającym. Świetną analogią jest pierwsza rewolucja przemysłowa. Wówczas robotnicy niszczyli maszyny parowe w obawie, że te zabiorą im pracę. Tak się jednak nie stało i uważam, że tym razem też tak nie będzie. Ludzie wyobrażają sobie roboty jako chodzące, bardzo inteligentne maszyny, przebiegłe i gotowe, by zrobić nam krzywdę. Tymczasem tylko od nas zależy, jak będą one pracowały. Roboty nie myślą. To naszym zadaniem jest odpowiednio je zaprogramować i skrupulatnie nadzorować ich pracę – dodaje.
Poszukiwane umiejętności
W związku z tym, że w nowoczesnych centrach usług dla biznesu dużą rolę odgrywa wspomniana automatyzacja, nie tylko od pracowników IT, lecz także od księgowych oczekuje się tego, że będą zainteresowani nowymi technologiami i poznają podstawowe narzędzia internetowe, aplikacje i rozwiązania mobilne, które pozwolą im sprawnie poruszać się w systemach informatycznych oraz pracować na zaawansowanych arkuszach kalkulacyjnych.
– U kandydatów do pracy w księgowości i innych obszarach w centrach usług wspólnych pożądane są umiejętności, które są potrzebne do prowadzenia biznesu, czyli przede wszystkim chęć nauki i pracy oraz ciekawość, która spowoduje, że pracownik w krótkim czasie będzie w stanie samodzielnie wykonywać powierzone mu zadania – mówi Jakub Otrębski. – Duże znaczenie ma też otwartość i gotowość na zmiany, które dokonują się w tej branży nieustannie.
Chęć rozwoju i dążenie do zwiększania efektywności pracy są cechami wysoko cenionymi u księgowego w bpo/ssc. Podobnie jak zdolności analityczne a także dociekliwość, dobra organizacja czasu, umiejętność pracy w zespole, również międzynarodowym. W procesie rekrutacji znajomość języków obcych stanowi podstawowe kryterium. Księgowi w centrach usług dla biznesu obsługują procesy z wielu zagranicznych lokalizacji, a także na co dzień w pracy porozumiewają się w językach obcych. Pracując lokalnie, mają możliwość poznania specyfiki rynków i standardów pracy często nie tylko z całej Europy, lecz także z innych części świata.
Możliwości rozwoju
Praca w księgowości pozwala zetknąć się z kulturą korporacyjną oraz daje duże możliwości rozwoju. Centra usług wspólnych zmieniły na trwałe oblicze księgowości, wprowadzając nowy model biznesowy, który pozwala współczesnym księgowym podejmować w pracy ciekawe zadania i nieustannie rozwijać swoją wiedzę.
– Księgowi zostają uwolnieni od wykonywania żmudnego procesu księgowania faktur, ale za to mogą weryfikować dokumenty pod kątem merytorycznym, co wymaga od nich znajomości odpowiednich zagadnień – mówi Jakub Otrębski.
Dlatego w pracy księgowego kluczowe znaczenie ma stałe doskonalenie umiejętności i podnoszenie kompetencji. Zmiany w tej branży dotyczyć mogą bowiem wielu aspektów, zaczynając od przepisów, a kończąc na zaawansowanej technologii.
Junior Automation Developer, ArcelorMittal Business Center of Excellence
Redakcja: Co sprawiło, że zdecydował się Pan na pracę w księgowości?
Paweł Drabik: Nigdy wcześniej nie byłem związany z księgowością, jednak możliwości rozwoju robotyzacji i automatyzacji procesów, jakie daje praca w księgowych centrach usług wspólnych skusiła mnie, aby skierować się w tę stronę.
Jaka była Pana dotychczasowa ścieżka kariery?
Związana była głównie z logistyką, logistyczną obsługą klienta oraz wdrażaniem komunikatów EDI.
Jak wspomina Pan swoją rozmowę kwalifikacyjną w ArcelorMittal?
Bardzo przyjemnie, odbyła się w małym gronie w bardzo profesjonalnej, aczkolwiek nieprzesadnie formalnej atmosferze, przez co rozmawiało się bardzo swobodnie.
Co skłoniło Pana do pracy w ArcelorMittal?
Głównie obecny zakres obowiązków. Robotyzacja i automatyzacja procesów dopiero „raczkują” na rynku, jednak niosą ze sobą bardzo duży potencjał.
Co obecnie należy do Pana głównych zadań i zakresu obowiązków?
Programowanie automatów i robotów przy użyciu narzędzi takich jak VBA, Automation Anywhere, Sap Scripting w celu usprawnienia bądź pełnego zautomatyzowania procesu dotychczas wykonywanego w pełni manualnie.
Czy każdy dzień wygląda podobnie – jest to praca rutynowa, czy wprost przeciwnie?
Na pewno nie jest to praca rutynowa. Ze względu na filozofię continuous improvement, mocno kultywowaną w branży automatyzacji procesów, żaden projekt nie jest nigdy tak naprawdę „skończony”, co nie znaczy, że oddajemy do użytku niedopracowane, niedziałające narzędzia. Księgowość to ciągle zmieniający się żyjący organizm i na każdą taką zmianę trzeba zareagować szybko, a co najważniejsze – skutecznie.
Z jakimi wyzwaniami spotyka się Pan w swojej pracy?
W mojej pracy największym wyzwaniem jest potrzeba ciągłego uczenia się. Praktycznie nie istnieje projekt, który można wykonać bazując tylko na bieżącej wiedzy. Zawsze wymaga to poszukiwania nowych pomysłów i rozwiązań. Na szczęście ilość poradników jest duża, a internetowe fora aż kipią od dyskusji, z których zawsze da się wyciągnąć jakiś pomysł, który można zaadaptować do rozwiązania swojego problemu.
Wydawać by się mogło, że praca w księgowości wymaga indywidualności w działaniu. Czy to stereotyp?
Praca na stanowisku developera wiąże się oczywiście z dużą dozą pracy indywidualnej, aczkolwiek nie ogranicza się jedynie do samodzielnej pracy przy swoim biurku.
Jakie umiejętności z Pana perspektywy są kluczowe w zawodzie księgowego?
Kreatywność, umiejętność nieszablonowego myślenia.
Komu poleciłby Pan pracę w księgowości w ArcelorMittal?
Każdemu, kto chciałby pracować w dużej międzynarodowej firmie dającej możliwość rozwoju zawodowego z jednoczesnym zachowaniem tzw. work-life balance.
Dlaczego praca w księgowości w ssc może być ciekawa dla młodych ludzi?
Pracując lokalnie, mamy możliwość poznania specyfiki rynków i standardów pracy praktycznie z całej Europy i innych części świata, co zarówno daje duże możliwości, jak i pomaga określić kierunek, jaki chcemy obrać w naszej karierze.
Jakie są Pana plany zawodowe?
Na tę chwilę obecne zadania bardzo mi się podobają, dlatego planuję nadal rozwijać się w kierunku automatyzacji procesów.
Jak może wyglądać Pana dalsza ścieżka kariery?
Dalszy rozwój w kierunku developmentu automatyzacji.
Dziękuję za rozmowę.