Aktualne świat finansów stoi przed licznymi wyzwaniami: globalizacja, postęp technologiczny, zmieniające się regulacje i coraz bardziej skomplikowane reguły funkcjonowania na rynku powodują wzrost ryzyka biznesowego. W związku z tym od dyrektorów finansowych oraz – szerzej – osób odpowiedzialnych za zarządzanie finansami w firmie oczekuje się przyjęcia roli stratega, który wskaże kierunki rozwoju spółki. W tym celu konieczna jest identyfikacja różnych rodzajów ryzyka oraz umiejętność sprostania wyzwaniom rynku. Firmy muszą dostosować się m.in. do nowych regulacji prawnych, zaś dynamicznie rozwijające się przedsiębiorstwa na pewnym etapie swojego rozwoju potrzebują uwiarygodnienia. Korzystają przy tym często ze wsparcia audytorów – reagujących na zmiany rzeczywistości ekspertów, którzy nie tylko zweryfikują sprawozdanie finansowe spółki, ale też pomogą jej władzom zidentyfikować ryzyko oraz nim zarządzać.
Nowoczesny audytor jest więc dla klienta partnerem, zaufanym doradcą potrafiącym dostrzec zarówno szanse, jak i zagrożenia dla biznesu. Ze względu na dynamikę świata finansów rola audytora ewoluuje i cały czas stoją przed nim nowe wyzwania. Obecnie nie wystarczy, żeby audytor był specjalistą w obszarze rachunkowości, coraz częściej potrzebna jest wiedza z zakresu przedmiotów ścisłych, znajomość robotyki, modeli wyceny, czy też technologii informacyjnych.
Ponadto w wyniku globalizacji zmianom ulegają Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej oraz inne regulacje prawne, w tym krajowe, co ma wpływ na pracę audytorów. Muszą być oni cały czas w centrum wydarzeń i nadążać za tymi zmianami.
– Nasza profesja przechodzi obecnie duże przeobrażenia – mówi Arkadiusz Krasowski, Partner, Lider Grupy Rynków Finansowych EY. – Jednakże nasze zadanie pozostaje takie samo: mamy zapewnić rzetelność sprawozdań finansowych i wiarygodność klienta.
Dzisiejszy audyt instytucji finansowych charakteryzuje się dużą różnorodnością projektów. W jego zakres wchodzą, obok standardowego badania sprawozdania finansowego, projekty związane z pozyskiwaniem przez klientów funduszy i relacjami inwestorskimi, wspieranie transakcji, np. nabywania aktywów, ocena ryzyka kredytowego, a także inwentaryzacja aktywów w bankach i instytucjach pożyczkowych.
– By sprostać temu wszystkiemu, w zespole audytorskim potrzebne są umiejętności również techniczne i informatyczne, a także stała aktualizacja wiedzy i ukierunkowany rozwój zawodowy audytorów. – Innowacje i postęp technologiczny zmieniają biznes naszych klientów. Od nas z kolei wymaga to dostosowania się do nowych warunków i zapewnienia odpowiednich narzędzi do wykonywania naszej misji – komentuje Arkadiusz Krasowski.
Z definicji audyt to kompleksowe badanie sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa oraz stwierdzenie jego rzetelności i wiarygodności w informowaniu o kondycji finansowej firmy.
– Audyt finansowy – w odróżnieniu od ogólnego – zajmuje się instytucjami finansowymi, czyli bankami, zakładami ubezpieczeń, towarzystwami funduszy inwestycyjnych oraz innymi podmiotami z tego sektora, takimi jak domy maklerskie, firmy leasingowe, czy też faktoringowe – tłumaczy Arkadiusz Krasowski.
– Działalność spółek finansowych ma charakter niematerialny, zatem podczas audytu większy nacisk kładziony jest np. na wycenę instrumentów finansowych. Sprawia to, że zadania są bardzo złożone, zwłaszcza dla początkujących audytorów, ale jednocześnie czyni tę pracę bardziej intrygującą – dodaje Agnieszka Gwóźdź, Menedżer w Grupie Rynków Finansowych, EY.
Ścieżka kariery i rozwój zawodowy
Zawód audytora jest z jednej strony wymagający i pełen wyzwań, z drugiej otwiera niebywałe możliwości rozwoju.
– Rozpoczęcie pracy w audycie stanowi bardzo dobry start w karierze, ponieważ jest to miejsce, w którym można poznać zasady i sposoby funkcjonowania różnych branż. Dzięki temu młody pracownik zdobywa wiedzę, doświadczenie i ma szansę sprawdzić, co go interesuje, by dalej w swojej karierze koncentrować się na tym obszarze – mówi Agnieszka Gwóźdź.
Wraz z doświadczeniem zawodowym nabywa się także intuicję audytora, która potem zmierzyć się z trudnymi problemami i niestandardowymi sytuacjami w świecie biznesu.Podstawowy kierunek rozwoju w audycie to zdobycie uprawnień biegłego rewidenta. Wiedza wyniesiona z audytu pozwala także na rozwój kariery eksperta w obszarze konsultingu.
Różnorodność zagadnień, interdyscyplinarne projekty, które ze względu na stopień skomplikowania wymagają współdziałania ze specjalistami w innych obszarach (takich jak zarządzanie ryzykiem, podatki czy IT), a także współpraca międzynarodowa powodują, że pracując w audycie, można poznawać nowe obszary i całkowicie zmienić wyobrażenie o pracy w tym zespole.
Elementem, który znacznie sprzyja rozwojowi zawodowemu w firmie EY, jest jasna i przejrzysta ścieżka kariery.
– Absolwent uczelni przychodzi do firmy jako praktykant lub asystent. Przechodząc przez kolejne szczeble, zyskuje umiejętności twarde oraz miękkie, dzięki którym staje się profesjonalistą. Z nabywaniem doświadczenia wiążą się awanse: na doświadczonego asystenta, następnie na seniora, który nadzoruje prace zespołu, potem menedżera zarządzającego kilkoma zespołami. Kolejne szczeble to doświadczony menedżer, associate partner i partner – opisuje Arkadiusz Krasowski.
Poszukiwane umiejętności
Jak wskazują nasi eksperci, stały rozwój to warunek stania się dobrym audytorem i wartościowym członkiem zespołu audytowego. Polega to na ustawicznym podnoszeniu umiejętności: poszerzaniu wiedzy, budowaniu kompetencji technicznych, byciu na bieżąco ze standardami oraz regulacjami z obszaru rachunkowości , jak również trendami biznesowymi. Dlatego silna motywacja do rozwoju i chęć stałego uczenia się są na liście cech poszukiwanych u przyszłego audytora.
Współczesne wyzwania w pracy audytora redefiniują potrzebny do jej wykonywania zestaw kompetencji.
– Kiedyś uważało się, że audytorem może być absolwent rachunkowości lub bankowości – opowiada Arkadiusz Krasowski. – Dziś na pierwszy plan wysuwają się zdolności zastosowania najnowszych narzędzi analitycznych oraz interpretowania danych. W coraz większym stopniu przydatne będą umiejętności rozwijane na kierunkach ścisłych: rozwiązywanie problemów, krytyczne myślenie, generowanie nowych koncepcji. Ważną cechą jest również zdolność proaktywnego uczenia się. Właśnie tego poszukujemy u kandydatów na audytorów.
Obok umiejętności twardych, takich jak obsługa pakietu MS Office (Excel) czy dobra znajomość języka angielskiego, liczą się też kompetencje miękkie: komunikacja i zdolność współpracy w zespole.
– Osoba taka powinna również umieć jasno wyrażać swoje myśli na piśmie, tworzyć syntezę, wyciągać i interpretować wnioski. Ważne jest myślenie analityczne oraz umiejętność zadawania odpowiednich pytań – dodaje ekspert.
EY (dawniej Ernst & Young)
Arkadiusz Krasowski, Partner, Lider Grupy Rynków Finansowych EY
Ukończyłem Szkołę Główną Handlową, Harvard Business School
Największe plusy mojej pracy: Różnorodność projektów, możliwość bezpośredniego wspierania klientów w osiąganiu ich celów biznesowych, możliwość współpracy z inteligentnymi oraz zmotywowanymi ludźmi i wspierania ich rozwoju.
Jaka będzie przyszłość mojej branży? Audyt będzie ulegał dostosowaniu do zmian regulacyjnych oraz przemian zachodzących u naszych klientów w zakresie nowych technologii cyfrowych, robotyzacji i automatyzacji.
Ukończyłam Szkołę Główną Handlową, Finanse i Rachunkowość
Największe plusy mojej pracy: Możliwość rozwoju i stałego ponoszenia kwalifikacji, możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem różnych branż, dynamiczne projekty.
Jaka będzie przyszłość mojej branży? Myślę, że rola audytora pozostanie bardzo istotna, ponieważ konieczne pozostanie prowadzenie analiz skomplikowanych obszarów takich jak wyceny czy szacunki rezerw. Dzięki robotyzacji audytor będzie mógł poświęcić więcej czasu na analizę tych trudnych obszarów działalności spółek finansowych i jeszcze bliżej współpracować z klientem.
Innowacja jest czymś nieuniknionym
Z Arkadiuszem Krasowskim, Partnerem, i Agnieszką Gwóźdź, Menedżerem z Grupy Rynków Finansowych EY rozmawiamy o tym, jak różnorodne i ciekawe są projekty w audycie finansowym.
Jak przebiega projekt audytu instytucji finansowej?
Agnieszka Gwóźdź: Standardową usługą, którą wykonujemy, jest badanie statutowego sprawozdania rocznego podmiotu finansowego. Najpierw, najczęściej w październiku lub listopadzie, odbywamy wizytę wstępną u klienta. Jej celem jest zapoznanie się z działalnością danej firmy, zidentyfikowanie istotnych ryzyk w jej ramach, a następnie odniesienie ich do procesów biznesowych, które odbywają się u danego klienta. Poza tym istotne jest zidentyfikowanie w tych procesach mechanizmów kontrolnych, które adresują te ryzyka. To bardzo istotna i arcyciekawa część audytu – chodzi o to, by zrozumieć jak jest zorganizowany dany biznes i gdzie są obszary kontrolowane niedostatecznie, co może skutkować błędami w sprawozdaniach finansowych. Następnie mechanizmy kontrolne podlegają testowaniu przez zespół audytowy. Na podstawie testów wyciągane są wnioski co do efektywności kontrolnej tych mechanizmów. Wiedza ta pomaga potem audytorom przy badaniu końcoworocznym i pozwala stwierdzić, czy dane ujęte w sprawozdaniu finansowym są poprawne.
Kolejnym etapem badania jest wizyta końcoworoczna przeprowadzana po zakończeniu roku finansowego, której celem jest weryfikacja sprawozdania finansowego przygotowanego przez naszego klienta. Zespół audytowy sprawdza w nim poszczególne wartości, weryfikuje kompletność i rzetelność ujawnionych danych, zaś efektem badania jest wydanie przez biegłego rewidenta sprawozdania z badania. Jego elementem jest opinia na temat sprawozdania finansowego – czy odzwierciedla ono wiernie i rzetelnie sytuację majątkową i finansową przedsiębiorstwa.
Czy mogą Państwo opowiedzieć o ciekawych projektach, które prowadzi się w Grupie Rynków Finansowych?
Arkadiusz Krasowski: Gdy mówimy o zadaniach zarezerwowanych dla biegłych rewidentów, nie sposób nie wspomnieć projektów związanych z emisjami akcji, przygotowaniem prospektów emisyjnych, które pozwalają naszym klientom na zbieranie kapitału na dalszy rozwój. W ramach takiego projektu rolą audytów jest zapewnienie, że prospekt emisyjny odpowiednio uwzględnia informacje zawarte w zbadanym sprawozdaniu finansowym i spełnia wymogi dotyczące oferty publicznej. Współpracujemy wówczas z klientami, prawnikami oraz bankierami inwestycyjnymi. Mamy możliwość nie tylko dogłębnego poznania zagadnień związanych z pozyskiwaniem funduszy, lecz także nabycia wiedzy m.in. z obszaru zarządzania relacjami inwestorskimi.
Audyt finansowy wykonuje również różnego rodzaju prace przy transakcjach zakupu i sprzedaży. Gdy nasz klient, na przykład bank lub towarzystwo ubezpieczeniowe, nabywa aktywa, na przykład inną spółkę, wyspecjalizowany zespół doradczy przeprowadza badanie due diligence. Polega ono na poddaniu przedsiębiorstwa wyczerpującej, wielopłaszczyznowej analizie pod względem jego kondycji handlowej, finansowej, prawnej i podatkowej. Jest to niezwykle ciekawa praca, bo ze względu na dużą dynamikę procesu transakcji, współpraca z klientem jest bardzo bliska i intensywna. Zrealizowanie takiego projektu przynosi ogromną satysfakcję, ponieważ dostarczone inwestorowi informacje na temat zidentyfikowanych kwestii mogą być wykorzystane w negocjacjach i pomóc w sprawnym przeprowadzeniu transakcji.
Agnieszka: Projekty w obszarze audytu finansowego są niezwykle ciekawe, ponieważ niejednokrotnie mamy okazję uczestniczyć w istotnych transakcjach na rynku finansowym, o których później czyta się w prasie. Między innymi ze względu na to jedną z podstawowych zasad naszej pracy jest zachowanie przez zespół poufności.
Jakie projekty są prowadzone dla sektora bankowości?
Arkadiusz: W bankach głównym aktywem są kredyty oraz inne instrumenty finansowe. Sprawia to, że duża część naszej pracy koncentruje się na wycenie należności kredytowych. Pojawiają się tu kwestie wyceny zabezpieczeń, wiarygodności kredytowej kontrahentów, oceny ryzyka kredytowego, które nie są tak silnie obecne w ramach audytu ogólnego.
Ciekawym tematem i wyzwaniem jest inwentaryzacja aktywów w banku. Podczas takiego projektu możemy zobaczyć, jak liczone są pieniądze w skarbcu lub jak ewidencjonowane są inne wartości, na przykład zasoby złota. Takie badanie stanowi potwierdzenie rozrachunków z izbami rozliczeniowymi, depozytariuszami, którzy przechowują aktywa banku w postaci papierów wartościowych.
Wśród naszych klientów są również instytucje o charakterze systemowym, takie jak Narodowy Bank Polski czy Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Udział w projektach realizowanych dla tego typu instytucji to jedyna w swoim rodzaju okazja do zapoznania się z mechanizmami rządzącymi na przykład kursami walut czy operacjami pieniężnymi na rynku.
Jak nowe technologie i trendy rynku finansowego wpływają na Państwa pracę?
Arkadiusz: Innowacja jest czymś nieuniknionym w naszym biznesie. Gdy zaczynałem pracę jako audytor, wszystkie dokumenty miały formę papierową. Teraz cała dokumentacja z badania mieści się na karcie pamięci, wkrótce nawet najważniejsze dokumenty będą tylko w formie elektronicznej. Zmienia się więc nasz warsztat pracy. Zmienia się również komunikacja z klientami, od których otrzymujemy zdigitalizowane dane. Kolejną nowością są narzędzia analityczne. W naszej pracy pojawiają się zagadnienia Data Analytics, automatyzacji, robotyki, sztucznej inteligencji. Za kilka lat na dobre w niej zagoszczą.
Ponadto w naszej branży pojawiają nowi klienci, podmioty typu fintech, które coraz lepiej radzą sobie na rynku. Są to na przykład organizacje płatnicze, brokerzy online, firmy działające tylko w oparciu o wirtualną technologię.
Ważnym aspektem wykorzystania nowoczesnych technologii jest także bezbłędność. Maszyny nie tylko wykonują działania sprawniej, pozwalając na oszczędność czasu, lecz także eliminują ryzyko błędu ludzkiego.
Agnieszka: W krótkim czasie dotrzemy do punktu, w którym proste analizy i uzgodnienia będą zautomatyzowane (wykonywane przez roboty), a audytor będzie mógł skupić się wyłącznie na trudniejszych obszarach: wycen, szacunków oraz bliskiej współpracy z klientem. Jest to kierunek, w którym zmierzamy.
Jakie jest znaczenie etyki zawodowej audytora?
Arkadiusz: Zawód biegłego rewidenta z definicji jest profesją zaufania publicznego. Istnieje kodeks etyczny, którym osoba wykonująca ten zawód powinna się kierować. Należą do niego: poufność, obiektywizm, bezstronność, umiejętności profesjonalne, należyta staranność i niezależność. Ich przestrzeganie służy budowaniu zaufania do nas i do naszej profesji, to dzięki nim klienci nas zatrudniają. Pozwala nam to wykonywać naszą pracę z dumą i satysfakcją.
Agnieszka: W dzisiejszych czasach na ważności zyskuje zachowanie niezależności, unikanie konfliktu interesów. Spełnienie tych zasad etycznych pozwala nam na wykonywanie naszej pracy, bo bez nich rynki finansowe nie miałyby do nas zaufania.
W Państwa pracy niezwykle ważna jest nauka i rozwój. W jaki sposób EY wspiera pracowników w tym kierunku?
Arkadiusz: Inwestujemy w zdobywanie wiedzy i doświadczenia, dajemy również narzędzia, które pomagają w radzeniu sobie z wyzwaniami. Zapewniamy różne szkolenia: zarówno z umiejętności twardych, specyficznych tylko dla audytu finansowego (np. wycena skomplikowanych instrumentów finansowych), jak i z zakresu kompetencji miękkich (np. negocjacje, komunikacja, motywowanie, zarządzanie zespołem).
Warto wspomnieć o różnych inicjatywach związanych z rozwojem w EY. Jest to na przykład counselling oraz mentoring, czyli wsparcie w postaci przekazywania wiedzy oraz praktycznych porad dotyczących rozwoju osobistego oraz zawodowego. Kolejnym elementem są programy mobility, w ramach których młodzi ludzie mają szansę poznać praktykę audytową w naszych biurach za granicą.
Jaką radę daliby Państwo młodemu człowiekowi, który rozpoczyna swoją drogę zawodową?
Agnieszka: Myślę, że powinien nastawić się na rozwój i pozytywne podejście do zmiany. Zaczynając dziś karierę, trzeba mieć świadomość, że będzie trzeba się cały czas rozwijać. Myślę, że rozpoczęcie pracy w firmie takiej jak nasza, o ugruntowanej praktyce i z dużym portfelem klientów oraz aktywnie wspierającej rozwój pracowników, jest dobrym, solidnym startem kariery.