Cechy branży:
- Restrukturyzacja to bardzo ciekawy i przyszłościowy obszar doradztwa transakcyjnego
- Możliwość kontynuacji kariery w funduszach inwestycyjnych
- Udział w różnorodnych i niestandardowych projektach
Spowolnienie gospodarcze miało duży wpływ na obecny kształt rynku fuzji i przejęć (mergers & acquisitions), którym zajmuje się właśnie obszar doradztwa transakcyjnego. Niepewna kondycja gospodarek poszczególnych krajów obniżyła optymizm kupujących, którzy rozważniej zaczęli przyglądać się dostępnym ofertom, a sprzedający zaczęli wycofywać się ze swoich planów, zniechęceni niskimi wycenami własnych spółek.
Zespoły zajmujące się fuzjami i przejęciami tworzą specjaliści, którzy nie tylko doradzają przy transakcjach kupna i sprzedaży podmiotów gospodarczych, ale również poszukują partnerów biznesowych oraz nadzorują proces sprzedaży portfeli wierzytelności. W ramach wsparcia transakcyjnego firmy mogą liczyć także na ekspertyzę w zakresie due diligence, czyli procesu, w trakcie którego przedsiębiorstwo będące potencjalnym obiektem przejęcia podlega wyczerpującej analizie pod względem jego kondycji handlowej, finansowej, prawnej i podatkowej. Dzięki rzetelnej i wiarygodnej informacji inwestor może świadomie zarządzać ryzykiem związanym z rozważaną transakcją, a sprzedający – poznać swoje słabe i silne strony oraz odpowiednio przygotować się do negocjacji. Zespołów doradczych potrzebują również instytucje publiczne i prywatne przy pozyskiwaniu finansowania na potrzeby dużych projektów infrastrukturalnych (partnerstwo publiczno-prywatne, finansowanie typu project finance), czy też finansowania regularnej działalności biznesowej. Przy wykorzystaniu zaawansowanych narzędzi oraz metod ilościowych, doradcy odpowiadają również za modelowanie biznesowe, niezbędne w niezależnej ocenie kluczowych zagadnień oraz budzących wątpliwości obszarów tak, aby klienci oraz ich inwestorzy mogli lepiej zrozumieć naturę transakcji. Jednakże poza obszarem M&A, integracją transakcji czy finansowaniem projektów publiczno-prywatnych, doradcy transakcyjni mogą realizować swoje plany zawodowe w związku z restrukturyzacjami przedsiębiorstw.
– Restrukturyzacja jest dość szerokim pojęciem, często stosowanym w odniesieniu do szeregu zmian następujących w firmie. Restrukturyzacja operacyjna przeważnie dotyczy sytuacji pogorszenia wyników finansowych lub nieosiągania celów wyznaczonych przez właścicieli. Restrukturyzację finansową uruchamiają zwykle problemy z obsługą zadłużenia lub bieżącą płynnością – wyjaśnia Rafał Bryś, Manager w Zespole Restrukturyzacji EY. – Jako doradcy koncentrujemy się na wspieraniu firm znajdujących się w sytuacji kryzysowej, a czasami również w procesie upadłości.
Doradztwo w obszarze restrukturyzacji to bardzo przyszłościowa specjalizacja. W czasach dekoniunktury wiele przedsiębiorstw potrzebuje wsparcia w radykalnej przebudowie własnej działalności, by w przyszłości osiągnąć strategiczne cele.
– W okresie spowolnienia gospodarczego lub w czasach trudnych dla konkretnej branży więcej firm wymaga podjęcia działań restrukturyzacyjnych. W takich sytuacjach zapotrzebowanie na naszych ekspertów z doświadczeniem restrukturyzacyjnym jest coraz większe – dodaje Rafał Bryś.
Proces restrukturyzacji może być bolesny dla zaangażowanych stron, ale dzięki spójnemu programowi przedsiębiorstwo może otrzymać drugą szansę.
– Restrukturyzacja przedsiębiorstwa to najczęściej bardzo delikatny i trudny proces zarówno dla zarządu, jak i dla pracowników operacyjnych. Wymaga on znacznego zaangażowania, determinacji oraz koncentracji na celu, a doradca często uczestniczy w tym pełnym wyzwań procesie wraz z kierownictwem spółki – twierdzi Rafał Bryś.
Ścieżka kariery
W przypadku restrukturyzacji doświadczenia zdobywane przez konsultantów są bardzo różnorodne.
– Nasza praca charakteryzuje się całościowym i kompleksowym spojrzeniem na działalność firmy, koncentrując się także na szczegółach wybranych problematycznych obszarów działalności naszych klientów. Doświadczenia takie mogą zostać wykorzystane przede wszystkim w działalności doradczej, ale są także bardzo cenione na poziomie zarządów spółek czy też funduszy inwestycyjnych. Dla banków jest to również bardzo istotny element działalności – dodaje Rafał Bryś.
Obszar restrukturyzacji wyróżnia się na tle całego doradztwa transakcyjnego.
– Czynnikiem wyróżniającym restrukturyzację jest kompleksowy zakres wsparcia, którego udzielamy naszym klientom. Uczestniczymy więc w podejmowaniu strategicznych decyzji, negocjacjach z bankami i kontrahentami oraz identyfikujemy inicjatywy restrukturyzacyjne w celu poprawy sytuacji spółki – wyjaśnia Rafał Bryś.
Poszukiwane umiejętności
Każda restrukturyzacja wymaga od firmy doradczej indywidualnego podejścia, dlatego konsultanci powinni wykazywać się dużą wszechstronnością.
– W EY cenimy wysokie umiejętności analityczne, znajomość oraz rozumienie zasad sprawozdawczości finansowej oraz biegłość w posługiwaniu się programem MS Excel. Projekty wymagają od specjalisty również umiejętności miękkich, takich jak komunikacja z klientem, negocjacje czy sprawne zarządzanie projektem – podsumowuje Rafał Bryś. – Powyższe wymagania składają się na stwierdzenie, że specjalista ds. restrukturyzacji powinien być przygotowany na realizację bardzo różnorodnych i niestandardowych projektów.
Manager w Zespole Restrukturyzacji, EY (dawniej Ernst & Young)
Rafał Bryś posiada 7 lat doświadczenia w doradztwie dla firm na różnych etapach trudności finansowych (m.in. pogarszające się wyniki, problemy z płynnością, niewypłacalność). Jest absolwentem Akademii Ekonomicznej w Krakowie (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny) i brał udział w letnim kursie biznesowym świadczonym przez Bentley College w USA.
Jakub Jański: Jakie są najczęstsze powody uruchamiania procesów restrukturyzacyjnych? Kiedy przedsiębiorstwo powinno rozpocząć działania restrukturyzacyjne?
Rafał Bryś: Restrukturyzacja jest dość szerokim pojęciem, często stosowanym w odniesieniu do szeregu zmian następujących w firmie. Restrukturyzacja operacyjna przeważnie dotyczy sytuacji pogorszenia wyników finansowych lub nie osiągania celów wyznaczonych przez właścicieli. Restrukturyzację finansową uruchamiają zwykle problemy z obsługą zadłużenia lub bieżącą płynnością. W EY koncentrujemy się na wspieraniu firm znajdujących się w sytuacji kryzysowej, a czasami również w upadłości. Często zdarza się, iż takie firmy podejmowały już działania, które okazywały się niewystarczające. W celu uratowania biznesu konieczne są szybkie i zdecydowane działania podejmowane przy pojawieniu się pierwszych symptomów osłabienia sytuacji Spółki. W praktyce jednak, w wielu przypadkach decyzja o rozpoczęciu procesu restrukturyzacji podejmowana jest przez firmy zbyt późno, kiedy odbudowanie wartości przedsiębiorstwa jest znacznie trudniejsze.
Czy w wyniku spowolnienia gospodarczego większość firm decyduje się na restrukturyzację? Jeżeli tak, czy ma to bezpośredni wpływ na rozbudowę zespołów złożonych z ekspertów ds. restrukturyzacji?
Faktycznie, w okresie spowolnienia gospodarczego lub w czasach trudnych dla konkretnej branży (na przykład: budownictwo drogowe po Euro 2012; zwiększająca się konkurencja w handlu detalicznym) więcej firm wymaga podjęcia działań restrukturyzacyjnych. W takich sytuacjach, zapotrzebowanie na naszych ekspertów z doświadczeniem restrukturyzacyjnym lub zamierzających rozwijać się w dziedzinie restrukturyzacji jest coraz większe.
Co Państwa zdaniem wyróżnia specjalizację doradczą dotyczącą restrukturyzacji na tle całego doradztwa transakcyjnego?
To, co wyróżnia zespół restrukturyzacji na tle całego Doradztwa Transakcyjnego w EY to na pewno sytuacje, w których znajdują się nasi klienci. W naszym przypadku, mamy głównie do czynienia z firmami borykającymi się z problemami natury operacyjnej (nieoptymalne procesy, złe zarządzanie, konieczność zredefiniowania strategii) lub natury finansowej (problemy z płynnością, konieczność restrukturyzacji zadłużenia, czy pozyskania nowego finansowania). Dodatkowo projekty restrukturyzacyjne charakteryzują się szerokim zakresem wsparcia jakiego udzielamy naszym klientom. Uczestniczymy w podejmowaniu strategicznych decyzji, negocjacjach z bankami i kontrahentami oraz identyfikujemy inicjatywy restrukturyzacyjne w celu poprawy sytuacji spółki.
Czy polscy doradcy uczestniczą również w procesie restrukturyzacji przedsiębiorstw międzynarodowych lub prowadzących swoją działalność w innych krajach niż Polska?
W EY zasadniczo koncentrujemy się na polskim rynku, m.in. ze względu na specyfikę rozwiązań prawnych. Jednak w związku z tym, że jesteśmy międzynarodową firmą rozpoznawalną w wielu krajach, możliwe jest uczestnictwo w międzynarodowych projektach.
Podejrzewam, że restrukturyzacja to bardzo trudny i delikatny proces. Jaki jest jego przebieg z punktu widzenia doradcy? Z kim taki doradca współpracuje?
Faktycznie, restrukturyzacja przedsiębiorstwa to najczęściej bardzo delikatny i trudny proces zarówno dla zarządu jak i dla pracowników operacyjnych. Wymaga on znacznego zaangażowania, determinacji oraz koncentracji na celu, a doradca często uczestniczy w tym pełnym wyzwań procesie wraz z kierownictwem spółki. Podczas naszej pracy współpracujemy z zarządami firm, ale i również wspieramy kierownictwo średniego szczebla.
Jakie perspektywy zawodowe stoją przed doradcą, który specjalizuje się w obszarze restrukturyzacji?
Nasza praca charakteryzuje się całościowym i kompleksowym spojrzeniem na działalność firmy, koncentrując się także na szczegółach wybranych problematycznych obszarów działalności naszych klientów. Doświadczenia takie mogą zostać wykorzystane przede wszystkim w działalności doradczej, ale są także bardzo cenione na poziomie zarządów spółek, czy też funduszy inwestycyjnych. Dla banków jest to również bardzo istotny element działalności.
Jakie kompetencje powinien mieć przyszły doradca, który chciałby związać swoją przyszłość zawodową z restrukturyzacjami przedsiębiorstw? Czy w tym obszarze mile widziane są również kwalifikacje zawodowe? Jakie?
Osoba zainteresowana specjalizacją w restrukturyzacji przedsiębiorstw powinna być przygotowana na niestandardowe zadania w zależności od natury projektu. W EY cenimy wysokie umiejętności analityczne, znajomość oraz rozumienie zasad sprawozdawczości finansowej (w szczególności rachunku przepływów pieniężnych) oraz biegłość w posługiwaniu się programem MS Excel. Inne projekty wymagają od specjalisty przede wszystkim umiejętności miękkich, takich jak komunikacja z klientem, negocjacje czy sprawne zarządzanie projektem. Powyższe wymagania składają się na stwierdzenie, że specjalista ds. restrukturyzacji powinien być bardzo wszechstronny oraz powinien być gotowy na realizację bardzo różnorodnych i niestandardowych projektów.
Dziękuję za rozmowę.
Starszy Analityk (Senior), EY (dawniej Ernst & Young)
W EY od 2012 r.
Absolwent: Uniwersytet Warszawski
Kierunek studiów: Jednoczesne Studia Ekonomiczno-Menedżerskie
Jestem w trakcie uzyskiwania: certyfikatu ACCA
Po godzinach: aktywnie (np. piłka nożna) i mniej aktywnie (książka, leżenie na hamaku, rozrywka multimedialna)
Największy dotychczasowy projekt: rozliczenie największej transakcji w tym kraju; bardzo wymagający projekt, który zapamiętałem nie tylko w związku z postawionymi nam wyzwaniami, ale też dlatego, że obrósł w szereg mitów i historyjek
Jakub Jański: Czym zajmuje się dział, w którym pracujesz?
Arkadiusz Piotrak: Mój dział zajmuje się szeroko rozumianym doradztwem transakcyjnym; przeprowadzamy m.in. wyceny spółek i nieruchomości oraz zajmujemy się wsparciem przy pozyskiwaniu finansowania oraz sprzedaży udziałów w spółkach. Przygotowujemy również cały proces inwestycyjny od strony doradczej.
Zespół, w którym pracuję zajmuje się tzw. transformacjami kapitału (zespół Capital Transformation). Realizujemy głównie projekty związane z wycenami na potrzeby transakcyjne i posttransakcyjne. Jesteśmy odpowiedzialni za tworzenie modeli finansowych, studiów wykonalności oraz wsparciem przy restrukturyzacji spółek. Pomagamy klientom z wielu branż. Zakres naszych obowiązków jest zatem bardzo szeroki.
Co jest przedmiotem Twoich analiz?
Odpowiadam za przygotowanie modeli finansowych oraz wycen dla naszych klientów. Biorę udział w projektach doradczych dla klientów planujących uzyskać finansowanie od banków, które chcą mieć pewność, czy spółka poradzi sobie ze spłatą długu. Zajmuję się również wycenami - te najciekawsze dotyczą dynamicznego procesu przejęć spółek na rynku.
Czy specjalizujesz się w jakiejś konkretnej branży?
W pewnym momencie każdego konsultanta czeka wybór sektora, w którym chciałby się specjalizować. Zajmuję się nowymi technologiami, czyli branżą TMT (technologia, media, telekomunikacja), ale oczywiście zdarza się, że pracuję nad całkiem innymi zagadnieniami.
Jak poszerzasz wiedzę nt. branży, w której się specjalizujesz?
Korzystam przede wszystkim z informacji, które mogę znaleźć w internecie, zarówno tych bezpłatnych, jak i płatnych. Codziennie czytam prasę, aby posiadać aktualną wiedzę o tym, co dzieje się na rynku. Praca doradcy wymaga nie tylko posiadania wiedzy stricte finansowej; musimy patrzyć szerzej, by zrozumieć punkt widzenia naszych klientów.
Czy EY zapewnia pracownikom dostęp do płatnych treści?
Oczywiście. Mamy dostęp do wielu periodyków, baz danych i wewnętrznych źródeł informacji, które stanowią zbiór doświadczeń kolegów z zagranicznych rynków. Bierzemy udział również w wielu branżowych konferencjach.
Które aspekty swojej pracy uważasz za najtrudniejsze?
Największe, a zarazem najtrudniejsze wyzwanie w naszej pracy to zrozumienie klienta, wejście w jego rolę, poznanie celów i potrzeb. Nie można prowadzić projektów doradczych w oderwaniu od oczekiwań drugiej strony. Oczywiście pewne schematy postępowania, procedury, mają w naszej pracy znaczenie. Dzięki nim możemy wyeliminować błędy. Jednakże ostateczny sukces zależy zawsze od indywidualnego podejścia. W tym zawodzie liczy się również umiejętność spojrzenia na problem z dystansu. To niełatwe zadanie, ale tylko wtedy nasze usługi zostaną wykonane jak najrzetelniej.
W jaki sposób starasz się zrozumieć potrzeby klienta?
Staram się dogłębnie poznać branżę, którą reprezentuje klient. Czytam prasę branżową, staram się analizować trendy oraz otoczenie klienta – zarówno jego dostawców, jak i konkurencję. Ale najcenniejsze i najwięcej wiedzy dostarczają nam spotkania. Dzięki rozmowom z klientem jesteśmy w stanie najlepiej poznać profil spółki, dla której prowadzimy projekt doradczy. Nasza praca nie może być oderwana od rzeczywistości. Dlatego spotykamy się i rozmawiamy nie tylko z zarządem, ale również z pracownikami niższego szczebla.
Dlaczego warto rozpocząć karierę w obszarze doradztwa transakcyjnego?
Pierwsze lata po zakończeniu studiów są bardzo ważne w karierze każdego z nas. W tym okresie uczymy się bardzo szybko wielu nowych rzeczy, które mają bezpośredni wpływ na naszą przyszłość zawodową. Doradztwo transakcyjne pozwala na rozwój wielu cennych kompetencji ze względu na swoją różnorodność. Realizując duże projekty, młodzi ludzie biorą udział w spotkaniach z zarządami największych polskich i międzynarodowych spółek. Posiadając otwarty umysł, uczą się przy tym elastyczności, sztuki słuchania i wyciągania wniosków, perswazji i umiejętności przekazywania swoich spostrzeżeń zarówno członkom zespołu, jak i klientom. Dlatego nasza praca wymaga od kandydatów samodzielności, kompetencji miękkich samodyscypliny i… poczucia humoru. W tak wymagającej pracy dobra atmosfera w zespole i odrobina dystansu pozwala lepiej i przyjemniej wykonywać wszystkie obowiązki.
Dziękuję za rozmowę.