Strefa Klienta
Cechy branży:
- Dobra passa dla branży podyktowana rosnącą świadomością podatkową klientów
- Możliwość specjalizacji w poszczególnych typach podatków
- Ważna umiejętność spójnego budowania argumentacji
Nadchodzą bardzo dobre lata dla branży doradztwa podatkowego, co pokazuje opublikowany w 2014 roku ranking „Rzeczpospolitej” (z dn. 12 czerwca 2014 roku) poświęcony właśnie tej branży. W poprzednim roku wzrost przychodów wykazało 26 firm, a teraz może się tym pochwalić aż 39 z 68 przebadanych podmiotów. Za tak dobrą passą stoi rosnąca świadomość klientów. Coraz większa grupa przedsiębiorstw wydaje się być zainteresowana profesjonalną obsługą, która wykracza poza comiesięczne sporządzanie deklaracji podatkowych. Doradztwo podatkowe to zatem same plusy.
– Można wyróżnić trzy podstawowe korzyści, jakie niesie ze sobą doradztwo podatkowe. Pierwszą jest możliwość zastosowania przez klienta w praktyce zawiłych regulacji prawa podatkowego, które doradca podatkowy tłumaczy i przekłada na możliwe do zastosowania reguły. Drugą korzyścią jest korzyść finansowa, czyli realne zmniejszenie obciążeń podatkowych firmy w zgodzie z przepisami prawa podatkowego. Trzecim plusem jest możliwość minimalizacji ryzyka, które wynika z rozliczeń podatkowych, czyli ochrona prowadzonego biznesu przed negatywnymi skutkami związanymi z kontrolą podatkową oraz konsekwencjami karno-skarbowymi – przyznaje Michał Zając, Doradca Podatkowy, Supervisor w KPMG.
To ryzyko zazwyczaj zaskakuje przedsiębiorców, ponieważ branżę podatkową charakteryzują częste zmiany legislacyjne. Rok 2014 przyniósł wiele zmian przepisów podatkowych, natomiast polski rząd przygotowuje obecnie kolejną nowelizację ordynacji podatkowej.
Warto również zwrócić uwagę na rosnące oczekiwania wśród klientów. Od doradców podatkowych XXI wieku oczekuje się kompleksowych usług. Proste porady już nie wystarczają, a klienci poszukują doradców, którzy będą w stanie opracować dla nich "szytą na miarę" strategię optymalizacyjną. Ranking "Rzeczpospolitej" wskazuje na jeszcze jeden ciekawy fakt – coraz silniejsze na rynku wydają się być niewielkie firmy doradcze zatrudniające do 30 doradców podatkowych. Podobnie jak w audycie, znacząco zwiększa to konkurencję w branży.
– Konkurencja na rynku jest bardzo duża. Wynika to zarówno z rywalizacji największych firm na rynku, jak i z coraz większej liczby mniejszych podmiotów świadczących usługi doradcze. Również kancelarie prawne dostrzegają coraz częściej potrzebę świadczenia tego rodzaju usług – potwierdza Michał Zając. Eksperci z branży uważają, że rosnąca konkurencja wymusza na firmach doradczych zarówno konsolidację, jak i specjalizację, ponieważ tylko dzięki kompleksowej obsłudze można zapewnić sobie przewagę na rynku w obecnych czasach.
W ramach doradztwa wyróżnia się m.in.:
Doradztwo w zakresie podatków pośrednich – regulacje dotyczące podatków pośrednich należą do najbardziej złożonych i podlegających najczęstszym zmianom przepisów prawa podatkowego. Dlatego rozliczenia z tego tytułu mogą stać się źródłem niepożądanego ryzyka podatkowego. Doradztwo oferuje tutaj kompleksową obsługę w zakresie podatku od towarów i usług (VAT), podatku akcyzowego, ceł i handlu zagranicznego, podatków ekologicznych, a nawet opłat wynikających z prawa autorskiego.
Doradztwo w zakresie CIT – obejmuje podatek dochodowy od osób prawnych (corporate income tax). CIT jest rodzajem podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskane przez przedsiębiorstwa. Usługi w tym obszarze obejmują pomoc w kwalifikacji przychodów i kosztów, właściwą kalkulację wysokości podatku odroczonego oraz przeprowadzanie przeglądów podatkowych i ich automatyzację.
Doradztwo dla pracodawców – obejmuje wszystkie podatki związane z relacją pracownik–pracodawca, czyli głównie podatek dochodowy od osób fizycznych, ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a także kwestie związane z legalizacją pobytu i zatrudnienia obcokrajowców.
Doradztwo w zakresie cen transferowych – obejmuje doradztwo związane z transakcjami występującymi pomiędzy podmiotami, które według definicji prawa podatkowego są podmiotami powiązanymi. Doradztwo dotyczy zatem porad w zakresie opracowania właściwych metod wyceny przepływów produktów, usług oraz środków niematerialnych i prawnych w transakcjach między tymi podmiotami.
Doradztwo w zakresie podatków międzynarodowych – obejmuje doradztwo z zakresu opodatkowania transakcji transgranicznych oraz projekty międzynarodowego planowania podatkowego. Zalicza się do tego obszaru również pomoc krajowym i zagranicznym firmom w redukcji obciążeń podatkowych oraz w poprawie wyniku finansowego i usprawnieniu procesu przepływów pieniężnych.
Jak widać, właściwe zarządzanie podatkami wymaga od doradców nie tylko śledzenia i implementacji zmian w przepisach, ale przede wszystkim stosowania inżynierii podatkowej, ponieważ konsultant, podobnie jak inżynier, musi zaplanować i zrealizować projekt o wysokim stopniu skomplikowania.
Ścieżka kariery
Zawód doradcy podatkowego wymaga wiedzy i kompetencji zarówno w obszarze prawnym, jak i księgowym. Prawo podatkowe naturalnie łączy ze sobą te dwa obszary.
– Branża doradztwa podatkowego jest bardzo różnorodna oraz dynamiczna. Wymaga ciągłego rozwoju zawodowego, co jest wynikiem dużej liczby zmian w przepisach podatkowych, jak i w orzeczeniach sądowych, które w praktyce podatkowej mają bardzo duże znaczenie – dodaje Michał Zając.
Kariera przyszłego doradcy najczęściej zaczyna się od praktyki w specjalistycznej kancelarii lub jednej z firm doradczych. Po kilku latach na stanowisku konsultanta specjalista może awansować na stanowisko menedżerskie. Odpowiada wtedy całościowo za duże projekty konsultingowe. Część doświadczonych ekspertów w przyszłości decyduje się na założenie własnej kancelarii podatkowej.
Profesję doradcy podatkowego nie ominęła również deregulacja, która weszła w życie w sierpniu 2014 roku. Tytuł doradcy, bardzo pożądany w tej branży, czekają właśnie duże zmiany. Sama licencja jednakże nie zniknie z rynku, jak ma to miejsce w przypadku certyfikatu księgowego. Kandydaci nadal będą mogli zdawać egzaminy, natomiast modyfikacjom podlega okres praktyk – nowelizacja skraca czas trwania praktyki zawodowej z 2 lat do 6 miesięcy.
– Posiadanie tytułu doradcy podatkowego nie jest warunkiem koniecznym, natomiast zdecydowanie jest pewną gwarancją dla klienta, iż osoba z tym tytułem rzeczywiście posiada odpowiednią wiedzę – podkreśla Michał Zając. – Bardzo istotny jest również fakt, iż osoby bez tytułu doradcy podatkowego nie mogą reprezentować swoich klientów w postępowaniach podatkowych i sądowo-administracyjnych. A to właśnie w tych postępowaniach rozstrzyga się często przyszłość danego przedsiębiorcy.
Poszukiwane umiejętności
U przyszłych pracowników doradztwa podatkowego cenione są umiejętności analityczne oraz perfekcyjna znajomość przepisów prawnych. Ponieważ konsultanci mają częsty kontakt z klientem i pracują w zespołach projektowych, ważne są również kompetencje komunikacyjne.
– Mówimy o branży, która wymaga częstego kontaktu z ludźmi z różnych zespołów, np. księgowości, marketingu, sprzedaży, IT oraz z różnych branż. W konsekwencji posiadanie i rozwijanie umiejętności słuchania i zrozumiałego komunikowania jest kluczowe – wyjaśnia Michał Zając. – Wykonując zawód doradcy należy posiadać umiejętność jasnego formułowania myśli oraz budowania spójnej argumentacji. Ważne jest również zwięzłe przedstawienie sedna problemu osobom, które nie znają się na podatkach.
Rafał: Senior Tax Manager / Michał: Supervisor, KPMG
Rafał Burzyński
W KPMG od 2001 r.
Absolwent: Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Kierunek studiów: Informatyka i Zarządzanie
Posiadam: tytuł doradcy podatkowego
Po godzinach: rodzina i tenis
Największy dotychczasowy projekt: połączenie banków
Michał Zając
W KPMG od 2012 r.
Absolwent: Uniwersytet Szczeciński
Kierunek studiów: Prawo
Posiadam: tytuł doradcy podatkowego
Po godzinach: spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi, sport, dobra książka
Zakres obowiązków: podatki VAT i CIT, litigation
Praca zespołowa zdecydowanie wyróżnia doradztwo na tle innych branż sektora finansowego. Jaki jest Państwa zdaniem najlepszy przepis na stworzenie zespołu, w którym pracownicy będą czuć się dobrze, a przełożeni będą zadowoleni z efektów pracy całego teamu?
Rafał Burzyński: Idealnego przepisu z pewnością nie ma. Jednakże każdy zespół powinien mieć jasno wytyczony cel, do którego będzie dążyć w trakcie postępujących prac nad projektem doradczym. Na początku należy określić minimalny zestaw zadań i obowiązków, które następnie można w sposób elastyczny modyfikować i rozwijać w ramach zespołu. Bez wizji nie można po prostu podjąć działania. W dobrze funkcjonującym zespole liczy się również otwartość na wszystkie pomysły. Praca całego teamu powinna być kreatywna i twórcza, aby nasze rozwiązania okazały się zarówno nieszablonowe, jak i efektywne. Żaden zespół nie będzie również prawidłowo funkcjonować bez opracowanych w przejrzysty sposób kryteriów oceny. Tylko dzięki nim jesteśmy w stanie zweryfikować, jak postępują w praktyce prace całego zespołu. Poza tymi aspektami wspomniałbym również o dobrej atmosferze między członkami zespołu, która ułatwia komunikację bez względu na hierarchię i zapewnia twórcze podejście do sprawy. W szczerej i uczciwej atmosferze pracuje się po prostu efektywniej. A jeżeli dodamy do tego pasję pracowników, którzy z zaangażowaniem wykonują powierzone im obowiązki – zespół z pewnością osiągnie zamierzony cel.
Czy doradcy podatkowi pracują przy kilku projektach równocześnie?
Rafał: To zależy. Zdarzają się w naszej pracy projekty, którym musimy poświęcić bardzo dużo czasu i wtedy świadczymy usługi wyłącznie dla jednego klienta. Ale zajmujemy się również kwestiami podatkowymi, które wymagają od nas tylko częściowego zaangażowania i wtedy możemy realizować równolegle także inne, odrębne zadania.
Michał Zając: Doradztwo podatkowe w odróżnieniu m.in. od audytu pozwala na prowadzenie kilku projektów w jednym czasie. Musimy być o wiele bardziej elastyczni niż nasi koledzy. Zdarzają się u nas projekty, którym poświęcamy wyłącznie kilka godzin w tygodniu. Nakład naszej pracy zależy również od klienta. Pod koniec roku z pewnością pojawia się o wiele więcej problemów podatkowych, z którymi zgłaszają się do nas klienci.
W obszarze audytu zespół bardzo często przebywa w siedzibie klienta, zbierając dokumentację potrzebną do przeprowadzenia badania i wydania końcowej opinii. Czy z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku doradztwa podatkowego?
Michał: Tak, oczywiście. W naszej pracy bierzemy udział również w projektach, które wymagają od nas zrealizowania przeglądów podatkowych w siedzibie klienta. Takie wizyty trwają około tygodnia.
Co obejmuje taki przegląd podatkowy?
Michał: Na przegląd podatkowy składa się m.in. weryfikacja dokumentów, faktur oraz umów. Rozmawiamy również z klientem i poszczególnymi działami w firmie, od księgowości, poprzez marketing, sprzedaż i IT, po zarząd. Cel jest jeden – pokazanie skutków podatkowych w działalności całej spółki.
Z kim pracuje zespół podatkowy podczas wizyty u klienta?
Rafał: To zależy od stanowiska. Nasi partnerzy spotykają się z pracownikami najwyższego szczebla po stronie klienta, czyli głównie dyrektorami finansowymi. Natomiast zespół księgowy współpracuje z młodszymi członkami naszego zespołu.
Jak wygląda struktura zespołu doradztwa podatkowego?
Rafał: Struktura zespołów doradztwa podatkowego podlega wyraźnej hierarchizacji. Liderem jest zazwyczaj partner bądź dyrektor, któremu podlegają senior managerowie oraz managerowie. Następnie mamy specjalistów na stanowisku supervisora, którym podlegają konsultanci, asystenci i praktykanci zajmujący się bezpośrednio realizacją działań związanych z podatkami. .
Czy Pana zdaniem hierarchia zawodowa ma znaczenie?
Rafał: Oczywiście. Tylko dzięki hierarchii jesteśmy w stanie przypisać każdemu z członków zespołu określone funkcje zgodnie z jego kompetencjami, począwszy od partnera, managera, supervisora po konsultantów. Każda przypisana funkcja określa zakres obowiązków i nakłada na pracownika odpowiedzialność za wykonywane działania. Partner odpowiada za strategię i wyznacza cele biznesowe, manager stara się przełożyć wizję swojego przełożonego na konkretne działania i w praktyce nadzoruje pracę zespołów podatkowych, a supervisor bezpośrednio stara się realizować cele i zarządza zadaniami najmniej doświadczonych pracowników. Jeszcze inne zadania powierza się konsultantom, którzy pracują indywidualnie nad rozwiązaniami, a następnie konsultują swoje wnioski z przełożonymi. Dzięki temu zapewniamy odpowiednią jakość naszym usługom.
Michał: Hierarchia daje poczucie bezpieczeństwa poszczególnym członkom zespołu. Każdy doradca wie, jakie posiada kompetencje oraz jaki jest zakres jego obowiązków. To zdecydowanie zapewnia nam komfort w pracy.
Czy struktura, którą właśnie Pan opisał, dotyczy wyłącznie KPMG?
Rafał: Podałem przykład KPMG, ponieważ pracuję właśnie w tej organizacji, ale taka hierarchia stanowisk dotyczy większości korporacji zajmujących się doradztwem podatkowym.
Panie Michale, pracuje Pan na stanowisku supervisora. Czym taki ekspert się zajmuje?
Michał: Do moich obowiązków należy zarówno bezpośrednie kierowanie pracownikami, jak i bezpośredni kontakt z klientem, koordynowanie projektów na poziomie merytorycznym oraz korygowanie pracy przygotowanej przez konsultantów. Współpracuję również ściśle z managerami i mam wpływ na przygotowanie finalnego produktu, który przekazujemy klientowi w ramach naszych usług.
Jak duże są zespoły projektowe w ramach doradztwa podatkowego?
Michał: W KPMG departament podatkowy liczy ok. 260 osób. Działamy w siedmiu miastach. W każdej z tych lokalizacji posiadamy zespół podatkowy. Największy, z uwagi na profil naszej działalności biznesowej, znajduje się w Warszawie.
Rafał: Zespoły liczą od 5 do nawet 25 osób i pracują nad projektami różnej wielkości – od drobnych, dotyczących bieżących porad prawnych, po duże, kompleksowe projekty. Tworzymy wtedy podzespoły złożone z 3 do 7 osób, do których włączamy również innych specjalistów z naszej organizacji.
Michał: W tworzeniu zespołów projektowych stawiamy na elastyczność, dlatego jesteśmy w stanie zapewnić klientom usługi doradcze na jak najwyższym poziomie.
Jak szybko można awansować w ramach zespołów doradczych?
Rafał: Na to pytanie nie można odpowiedzieć jednoznacznie. Awans na wyższe stanowiska zależy od rodzaju i poziomu trudności prowadzonego projektu.
Michał: Mając natomiast na uwadze pracowników z mniejszym stażem, możemy powiedzieć, że awans następuje sukcesywnie zgodnie z coraz większym doświadczeniem i rozwijanymi kompetencjami, czyli średnio co roku lub raz na dwa lata.
Czy praca projektowa wymaga od doradców codziennych spotkań? Czy raczej korzystają oni z programów przeznaczonych do zarządzania projektami?
Michał: Korzystamy z wielu narzędzi, które usprawniają realizację projektów i pozwalają nam w całości wykorzystać potencjał naszych zespołów. Jednakże staramy się ich nie nadużywać. Pod względem projektowym doradztwo podatkowe to specyficzna branża. Jak już wspominaliśmy, prowadzimy wiele miniprojektów, które staramy się realizować sprawnie i szybko. W tym wypadku o wiele skuteczniejsza wydaje się po prostu komunikacja drogą mailową lub krótka rozmowa telefoniczna.
Czy rotacja członków to plus dla funkcjonowania zespołów? A może odwrotnie – tylko stała współpraca przynosi wymierne efekty?
Rafał: Jesteśmy nastawieni na długoletnią współpracę, co wynika ze specyfiki naszej branży. Zanim młody konsultant stanie się prawdziwym ekspertem, musi minąć relatywnie długi okres. Tylko na odpowiednim poziomie merytorycznym można wykorzystać swoje kompetencje w innych obszarach. Ale rotacje są również pozytywne. Każda z nich oznacza dla lidera zespołu wyzwanie; musi on nie tylko wdrożyć nową osobę, ale również znaleźć takiego specjalistę, który wniesie dodatkową wartość w ramach teamu.
Czy w zespołach doradczych często zdarzają się sytuacje konfliktowe?
Rafał: Jak najbardziej. Jednakże sytuacje konfliktowe, z którymi mamy do czynienia, mają zdecydowanie charakter merytoryczny i zachodzą na poziomie koncepcyjnym. Konflikty personalne raczej się nie zdarzają. Jesteśmy profesjonalistami. W KPMG stawiamy na otwartą i szczerą komunikację oraz nie boimy się twórczej krytyki. Sytuacje konfliktowe pozwalają nam szukać nowych rozwiązań. Dzięki temu stajemy się coraz lepszą organizacją.
Jak wymieniają się Państwo swoją wiedzą i doświadczeniem z pozostałymi członkami zespołu? Czy taki „transfer wiedzy” jest Państwa zdaniem ważny?
Rafał: Transfer wiedzy, o którym Pan wspomina, następuje już w pierwszych dniach pracy, ponieważ każdą nową osobę przydzielamy od razu do projektu, pozwalając jej zmierzyć się z bardziej doświadczonymi członkami zespołu. Dzięki temu nasi pracownicy uczą się szybko nowych rzeczy i nabywają cennych na rynku pracy kompetencji. Oczywiście proces kształcenia nie kończy się na tym etapie. Transfer wiedzy następuje w każdy kierunku – od managerów do konsultantów i odwrotnie.
Czyli zdarza się Panom uczyć od swoich młodszych kolegów?
Rafał: Oczywiście. Staramy się nie osiąść na laurach, a rozwój zarówno osobowościowy, jak i zawodowy to jeden z naszych priorytetów. Dzięki nowym członkom zespołu uczymy się wielu nowych rzeczy – jest to albo cenna wiedza merytoryczna, albo nowe, ciekawe pomysły. Młodzi pracownicy zazwyczaj mają świeże spojrzenie. Warto podkreślić, że struktura hierarchiczna w KPMG nie buduje żadnych barier. Każdy konsultant może porozmawiać z partnerem i prowadzić z nim równorzędną, merytoryczną dyskusję.
Czy istnieje typ osobowości doradcy podatkowego?
Rafał: Nie ma żadnych cech osobowościowych, które a priori determinowałyby wybór kandydata. Doradca podatkowy to bardzo specyficzny zawód, który łączy w sobie profesję prawnika i księgowego. Doradztwo podatkowe opiera się na przepisach prawa podatkowego, pismach administracyjnych i procedurach, które wiążą się z weryfikacją rozliczeń podatkowych. Interpretacja tych przepisów dotyczy realizacji funkcji księgowych, dokonywanych przez naszych klientów. Nasze zadanie polega na przełożeniu litery prawa na „żywy organizm”, który tworzą księgi przedsiębiorstwa, operacje księgowe i ewidencja księgowa. W całym tym procesie uczestniczą bardzo różni specjaliści. Mamy ekspertów, którzy albo świetnie orientują się w przepisach prawnych, albo posiadają umiejętności matematyczno-logiczne niezbędne w zastosowaniu tych przepisów w środowisku ewidencji księgowych. Natomiast osobowości, które uznajemy za niestandardowe, wprowadzają nową jakość w zespole. Dzięki nim jesteśmy w stanie spojrzeć na problem z całkiem innej strony i znaleźć właściwe rozwiązanie.
Czy cechy osobowościowe mogą wpływać na promocję pracownika? Mam tutaj na myśli przede wszystkim partnera, który moim zdaniem powinien posiadać charyzmę.
Rafał: Każdy lider powinien być charyzmatyczny. Tylko w ten sposób można zainspirować pozostałych członków zespołu i wskazać im cel, do którego będą dążyć każdego dnia w pracy. Charyzmy nie ma się jednak na samym początku kariery. Ta cecha pojawia się później, w konkretnych sytuacjach. Nasza praca ma swoją specyfikę. Na początku poszukujemy przede wszystkim osób, które potrafią realizować wiele zadań jednocześnie, pracować pod presją czasu i posiadać umiejętność szybkiego reagowania w trudnych sytuacjach. Wśród nich zawsze odkrywamy później liderów.
Michał: Doradztwo podatkowe w ogóle łączy ze sobą pozornie sprzeczne cechy. Z jednej strony doradca powinien mieć ścisły, analityczny umysł, z drugiej – potrafić intepretować przepisy oraz w jasny i otwarty sposób komunikować się z klientem.
W ofertach pracy często można zauważyć wśród wymagań „umiejętność pracy w zespole”. Jak KPMG weryfikuje tę kompetencję podczas procesu rekrutacyjnego?
Rafał: Poprzez specjalistyczne narzędzia rekrutacyjne. Korzystamy m.in. z metody assessment centre, za pomocą której weryfikujemy umiejętność pracy w zespole wśród kandydatów. Stosujemy również wiele profesjonalnych parametrów oceny, ale nigdy nie będą one w stanie dać nam 100-procentowej pewności. Podejmujemy zatem pewne ryzyko, ale jesteśmy organizacją opartą na zaufaniu i w ten sposób traktujemy naszych kandydatów. Z praktyki jednak wiem, że większość z naszych wyborów to strzał w dziesiątkę.
Dziękuję za rozmowę.
Ⓒ 2008-2024 Grupa MBE sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.