Manager w Dziale Doradztwa Europejskiego, CRIDO

Specjalizuje się w pozyskiwaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorstw na realizację innowacyjnych inwestycji, projektów badawczo-rozwojowych, projektów związanych z tworzeniem centrów usług wspólnych, centrów IT, centrów B+R, a także w pozyskiwaniu pomocy w ramach Specjalnych Stref Ekonomicznych. Ponadto posiada szerokie doświadczenie w rozliczaniu projektów współfinansowanych ze środków publicznych. Doradzała wielu polskim i zagranicznym przedsiębiorcom w procesie pozyskiwania i wykorzystywania przyznanego dofinansowania publicznego, w tym przedsiębiorstwom z sektora energetycznego, IT, R&D, medycznego. W Zespole Doradztwa Europejskiego w Crido Taxand od sierpnia 2007 roku.

Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku Administracja oraz Podyplomowego Studium Zarządzania Finansami Przedsiębiorstw Szkoły Głównej Handlowej. Posiada certyfikat zarządzania projektami PRINCE2.

Jest autorką artykułów o tematyce związanej z procesem pozyskiwania wsparcia finansowego ze środków pomocy publicznej, a także procesem rozliczania dofinansowanych projektów m.in. dla magazynu Fundusze Europejskie, miesięcznika "Forbes" i dziennika "Rzeczpospolita". Ponadto jest współautorką raportu przygotowanego we współpracy z Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych Rynek B+R w Polsce.

Jakub Jański: Doradztwo europejskie kojarzy mi się przede wszystkim z dotacjami unijnymi, których Polska jest beneficjentem. Na lata 2014–20 nasz kraj otrzyma z unijnego budżetu aż 82,5 mld euro, czyli ok. 345 mld zł. To dużo. Czy w związku z tym doradztwo europejskie możemy uznać za branżę przyszłościową?

Anna Zaleska: Doradztwo europejskie faktycznie kojarzy się głównie z funduszami unijnymi, ale to wyłącznie część tego, czym się zajmujemy. Nasza firma specjalizuje się w szeroko pojętej pomocy publicznej. Pomagamy nie tylko pisać wnioski w ramach określonych programów operacyjnych,  finansowanych przez Unię Europejską, ale również doradzamy w zakresie pozyskiwania finansowania z innych środków publicznych np. pozostających w dyspozycji krajowych funduszy ochrony środowiska. Wracając do Pana pytania… W budżecie unijnym na najbliższe 6 lat Polsce przekaże się faktycznie niemałe pieniądze, przy czym warto pamiętać, że reguły korzystania z tych środków zostały zaostrzone w stosunku do lat poprzednich. I tutaj widzę przyszłość tej branży, gdyż potencjalni beneficjenci mogą potrzebować eksperckiego wsparcia w tym zakresie. Trudno natomiast ocenić czy wzrośnie liczba firm doradczych, gdyż wiele organizacji w latach 2007–13 nauczyło się samodzielnie składać wnioski o dofinansowanie dla swoich projektów i skutecznie pozyskiwać granty bez wsparcia doradczego. Niemniej jednak doradztwo europejskie to w kontekście kariery zawodowej bardzo ciekawa branża, która może zaoferować młodym ludziom interesujące możliwości rozwoju.   

Na czym polega Państwa praca i czego tak naprawdę dotyczy?

Pracujemy projektowo, dzięki czemu nasza praca jest bardzo różnorodna. Projekty dotyczą wielu dziedzin – zajmujemy się np. doradztwem w obszarze ochrony środowiska. Inwestycje finansuje Unia Europejska i krajowe fundusze, jak np. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który udziela preferencyjnych pożyczek na recycling czy zarządzanie odpadami.

Rynek doradztwa europejskiego jest bardzo zróżnicowany. W tej branży powstają firmy o bardzo wąskim profilu specjalizacji, które przykładowo zajmują się wyłącznie projektami szkoleniowymi, transportem kolejowym czy wsparciem jednostek samorządu terytorialnego. Istnieją również podmioty o szerokiej skali działalności. Nasza firma doradza przedsiębiorstwom działającym w wielu sektorach gospodarki. Są to m.in. ochrona środowiska, energetyka, odnawialne źródła energii, obsługujemy firmy produkcyjne, usługowe, chemiczne i kosmetyczne czy informatyczne. Spektrum tych branż jest zatem bardzo szerokie.   

Czy każda z branż może liczyć na partycypację w funduszach krajowych i unijnych?

To zależy. Mamy na rynku branże, które mają utrudniony dostęp do środków publicznych, np. handel detaliczny. Dlatego zajmujemy się tymi obszarami, które mogą liczyć na wsparcie publiczne, a są nimi przede wszystkim sektory działające w oparciu o innowacyjne rozwiązania. W tym celu na lata 2014–20 opracowano nawet specjalny termin. Tzw. Inteligentna specjalizacja (IS) to zestaw preferowanych przez Komisję Europejską i Ministerstwo Rozwoju i Infrastruktury (na poziomie krajowym) branż, które mogą przyczynić się do rozwoju innowacyjności gospodarki, jak np. biotechnologia czy elektronika. Dla nich rozpisywane są najczęściej konkursy, w ramach których można ubiegać się o dofinansowanie. 

Czy doradca powinien posiadać wiedzę nt. zasad funkcjonowania konkretnej branży?

Z pewnością taka wiedza jest bardzo przydatna w pracy konsultanta. Mamy do czynienia czasem z bardzo specyficznymi branżami, jak wcześniej wspomniana już energetyka czy odnawialne źródła energii. Doradcy znający mechanizm funkcjonowania tych branż potrafią lepiej przygotować dokumenty aplikacyjne.

Jak powstaje taki zespół doradczy złożony z konsultantów-ekspertów?

Przedstawię to na przykładzie naszej firmy. Konsultanci nabywają niezbędnych kompetencji do wykonywania zawodu wewnętrznie, najczęściej rozpoczynając współpracę z naszą firmą na stanowisku praktykanta. Zatrudniamy zazwyczaj absolwentów kierunków ekonomicznych i finansowych, którzy niejednokrotnie posiadają już wiedzę potrzebną przy sporządzaniu dokumentacji aplikacyjnej, co nie oznacza jednak, że zamykamy drogę rozwoju absolwentom innych kierunków Pracując na stanowisku praktykanta, młodzi ludzie wdrażają się w przebieg procesu doradczego i zdobywają specjalistyczną wiedzę dotyczącą wybranych branż. Jeżeli pozyskamy klienta, który reprezentuje specyficzną branżę, staramy się stworzyć taki zespół, który sprosta jego oczekiwaniom. Warto zaznaczyć, że w przypadku niszowych projektów sięgamy również po pomoc zewnętrznych ekspertów. 

Na czym polega proces doradczy? 

Celem naszej pracy jest pozyskanie pomocy publicznej na realizację konkretnego przedsięwzięcia, dlatego najważniejszym z etapów jest sporządzenie prawidłowej dokumentacji aplikacyjnej. Zanim jednakże dojdzie do finalizacji tego procesu, musimy uzyskać od klienta informacje na temat jego potrzeb oraz pomysłów, które miałyby zostać dofinansowane. Wówczas omawiamy z nim główne założenia i staramy się nadać kształt przyszłemu projektowi zgodnie z kryteriami i regulaminem konkursu. Następnie przystępujemy do przygotowania dokumentacji aplikacyjnej.

Co kryje się za tym pojęciem? 

Do dokumentacji aplikacyjnej zaliczamy szereg dokumentów, takich jak wnioski o dofinansowanie, biznesplan, studium wykonalności, model finansowy, określone załączniki i wymagane regulaminem formularze. Objętość dokumentacji zależy od konkursu. Czasami wystarczy uporządkowanych 40-stron. Zdarzają się jednak bardzo obszerne projekty, które obejmują wiele segregatorów z przygotowaną dokumentacją.

W jaki sposób przygotowują Państwo te dokumenty?

Opieramy się na dokumentach otrzymanych od klienta, ponieważ pomysł na realizację projektu wychodzi zazwyczaj od niego. My natomiast pomagamy odpowiednio zdefiniować założenia prowadzonego projektu, tak aby mógł spełnić wszystkie wymogi formalne i merytoryczne określone w regulaminie konkursu. Na końcu, kiedy uda nam się uzyskać dofinansowanie, pomagamy klientowi należycie je wykorzystać i rozliczyć projekt. Z czasem klienci sami uczą się, jak rozliczać projekty, a do nas zwracają się o pomoc tylko w przypadku niejasnych dla nich wymogów. Część klientów wciąż woli jednak, abyśmy zarządzali całym procesem.

Ile czasu zajmuje Państwu cały proces doradczy, począwszy od przygotowania dokumentacji po otrzymanie dofinansowania?

Zależy od projektu – mogą to być zarówno cztery miesiące, jak i rok, a nawet dłużej. Na czas realizacji wpływa kilka czynników. Po pierwsze – zdefiniowanie pomysłu. Klienci nie zawsze posiadają gotową koncepcję i niekiedy jej właściwe ukształtowanie wymaga sporo czasu. Po drugie – istotne jest czy w trakcie, kiedy klient zgłasza nam swój pomysł, jest rozpisany konkurs, w ramach którego można by go zrealizować. Czasami pojawiają się ciekawe inicjatywy ze strony klientów, ale niestety brakuje źródeł dofinansowania. Siłą rzeczy dany projekt musi poczekać na realizację do czasu, kiedy zostanie rozpisany kolejny konkurs. Po trzecie – okres przygotowania dokumentacji aplikacyjnej. W niektórych konkursach należy składać wnioski w ciągu jednego, dwóch miesięcy, ale zdarzają się sytuacje, kiedy nabór trwa nawet pół roku. Nie zapomnijmy również o weryfikacji i ocenie wniosku. Zazwyczaj ta procedura trwa ok. czterech miesięcy.   

Jak wygląda ścieżka kariery w obszarze doradztwa europejskiego?

Zazwyczaj zaczyna się od stanowiska praktykanta. W naszej firmy bardzo często się zdarza, że po tym próbnym okresie młodzi ludzie zostają u nas na stałe. Dzięki temu jesteśmy w stanie sprawdzić potencjalnego pracownika „w boju” i poznać jego predyspozycje w tym zawodzie. Następnym etapem jest stanowisko konsultanta. Do zakresu jego obowiązków należy przede wszystkim opisywanie dokumentacji i wyszukiwanie potrzebnych w projekcie materiałów oraz raportów. Kolejny etap w karierze zawodowej to starszy konsultant. Senior nadzoruje już pracę młodszych stażem konsultantów, kontaktuje się z klientami w celu uzyskania od nich informacji potrzebnych do prowadzenia projektu. Nad całym zespołem projektowym czuwa manager, który jest w ciągłym kontakcie z klientem, wyjaśnia newralgiczne kwestie, weryfikuje dokumentację i zarządza całym projektem, odpowiadając jednocześnie za jego jakość. Na samym szczycie naszej struktury są partnerzy. To doświadczeni eksperci, którzy zajmują się pozyskiwaniem klientów i współpracą z nimi na poziomie strategicznym.    

Czy w tej branży warto posiadać kwalifikacje zawodowe?

W przypadku doradztwa europejskiego trudno mówić o kwalifikacjach zawodowych. Ponieważ większość konsultantów to absolwenci kierunków ekonomicznych, finansowych czy zarządzania, to atutem jest na pewno posiadanie już jakiegoś doświadczenia praktycznego w studiowanej tematyce. Nie jest to jednak warunek konieczny. Bardzo ważna jest natomiast znajomość języka angielskiego, ponieważ współpracujemy również z zagranicznymi klientami. 

Czy w tym przypadku muszą Państwo posiadać wiedzę nt. warunków pomocy publicznej w innych krajach?

Niekoniecznie, ponieważ większość firm zagranicznych planuje inwestować w Polsce. Nasza rola polega zatem na kompleksowym wsparciu inwestora z zagranicy w naszym kraju. Zgłaszają się do nas klienci, którzy chcą uzyskać wiedzę nt. prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce lub – jeżeli są to inwestorzy związani z naszym krajem – to pomagamy im w realizacji konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych przy współfinansowaniu ze środków publicznych.  

Jakie kompetencje Pani zdaniem są pożądane w tym zawodzie? 

To trudne pytanie, na które nie można jednoznacznie odpowiedzieć. Kompetencje są mocno  powiązane ze stanowiskiem i zakresem obowiązków. Przykładowo, manager musi posiadać wysoko rozwinięte umiejętności zarządcze. Ale na pewno bardzo ważna w tym zawodzie jest kreatywność, umiejętność odpowiedniego formułowania myśli na piśmie, zdolności organizacyjne oraz oczywiście kompetencje interpersonalne, które są niezbędne w kontakcie z klientem. 

A co z wiedzą na temat pozyskiwania środków finansowych z funduszy publicznych?

Z pewnością przydaje się w pracy. Ale wśród młodych ludzi nie jest to warunek konieczny. Taką wiedzę branżową zdobywa się właśnie podczas praktyk.

Dlaczego Pani zdaniem doradztwo europejskie to branża, która powinna zaciekawić młodego człowieka?

Ze względu na różnorodność. Realizujemy różne projekty, w różnych branżach, z różnymi klientami. Każdy projekt to nowe wyzwanie. Pojęcie nudy jest nam zatem obce. W codziennej pracy wykonujemy wiele ciekawych czynności – przygotowujemy złożoną dokumentację aplikacyjną, analizujemy branże, przepisy prawne i na bieżąco obsługujemy klientów w zakresie  niuansów dotyczących prowadzonych dla nich projektów. 

Dziękuję za rozmowę.

Senior Consultant, CRIDO

W Crido Taxand od 2011 r.

Kierunek studiów: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Planuję zdobyć: certyfikat CIMA
Po godzinach: dobre książki, podróże

Największy dotychczasowy projekt: przygotowanie wielowariantowego modelu finansowego dla projektu z sektora energetyki odnawialnej

Jakub Jański: Dlaczego zainteresowałeś się obszarem doradztwa europejskiego?

Rafał Brodecki: Przede wszystkim ważna była dla mnie możliwość poznania specyfiki funkcjonowania przedsiębiorstw z różnych sektorów oraz zdobycia doświadczenia w realizacji projektów inwestycyjnych. Praca jest wymagająca, gdyż niezbędne jest spojrzenie na inwestycję z szerokiej perspektywy finansowej, prawnej oraz biznesowej, ale właśnie przez to jest ona ciekawa. Ponadto sektor doradztwa europejskiego albo doradztwa w zakresie finansowania preferencyjnego jest perspektywiczny i, co ważne, „odporny” na recesje, bo alternatywne źródła finansowania są szczególnie atrakcyjne dla firm w czasach, gdy finansowanie komercyjne jest trudniej dostępne.

Czy w Crido Taxand masz jasno wytyczoną ścieżkę kariery?

Ścieżka kariery jest bardzo transparentna. Rozwój w ramach firmy jest pochodną zdobytego doświadczenia oraz umiejętności. To, co cenię w naszej organizacji, to jej wysoka elastyczność. Na każdym etapie mojej dotychczasowej kariery miałem duży wpływ na to, jak kształtowała się moja ścieżka kariery i w jakich kierunkach się specjalizowałem.

Jakie kompetencje Twoim zdaniem powinien posiadać doradca w tej branży?

Dobry konsultant powinien przede wszystkim łączyć umiejętności miękkie oraz twarde kompetencje. Charakter naszej pracy wymaga efektywnej komunikacji w ramach zespołu oraz z klientami. Ponieważ presja czasowa jest zawsze obecna, dobra organizacja pracy, zdolności interpersonalne oraz chęć do współpracy mają kluczowe znaczenie. Ponadto, oprócz znajomości instrumentu wsparcia stosowanego w danym projekcie, dobry konsultant powinien orientować się w branży klienta, bo wtedy jest w stanie lepiej zrozumieć jego potrzeby oraz skuteczniej się z nim porozumieć. Wiedza z obszaru finansów przedsiębiorstw czy oceny opłacalności inwestycji jest przydatna, ale nie jest wymagana, gdyż praca doradcy ma charakter interdyscyplinarny.

Dziękuję za rozmowę.