Trwa ładowanie. Prosimy o chwilę cierpliwości.

Płaca a praca. Dlaczego jawność wynagrodzeń jest wciąż tematem tabu?

Dyrektywa UE w sprawie przejrzystości wynagrodzeń zapewni pracownikom nowe prawa i ochronę. Ale dlaczego wynagrodzenia były kiedykolwiek tematem tabu?
Kategoria: Wiadomości
24.05.2024
Zdjęcie: Freddie Collins, Unsplash

Czy chętniej aplikowalibyście na oferty pracy, gdyby były na nich jawne widełki płacowe?

Niedawno zadaliśmy to pytanie na naszych profilach w mediach społecznościowych. Spośród 55 osób, które na nie odpowiedziały, aż 95 procent zadeklarowało rezolutnie: "Tak, absolutnie!"

Wielu internautów, co zresztą zrozumiałe, miało dość stanowczy stosunek do tej kwestii. Niektórzy i przedstawili nawet kilka przekonujących argumentów na poparcie swojego stanowiska, które najlepiej podsumowuje poniższy komentarz:

Oczywiście, że tylko na oferty z podanym wynagrodzeniem. Jest to przede wszystkim oszczędność czasu, a czas to pieniądz. Pracodawcy, którzy nie mają nic do ukrycia i szanują swój czas i czas innych, bez problemu podają to, co mają do zaoferowania. Niestety, tych jest znacząco za mało.

W obliczu podobnych nastawień, nie ma wątpliwości, że w ostatnich latach rośnie zapotrzebowanie na bardziej otwarte struktury wynagrodzeń.

Czym jest dyrektywa UE w sprawie jawności wynagrodzeń?

W odpowiedzi na dążenie do większej przejrzystości wynagrodzeń, Unia Europejska wprowadziła nowe przepisy mające na celu zapewnienie pracownikom dostępu do jasnych informacji o ich zarobkach.

Rok 2023 to znaczący krok w kierunku przejrzystości wynagrodzeń. Wraz z zatwierdzeniem przez Parlament Europejski dyrektywy sprawie przejrzystości wynagrodzeń, państwa członkowskie zostały zobowiązane do włączenia jej do swoich krajowych systemów prawnych w ciągu trzech lat.

Osoby poszukujące pracy lub pragnące bardziej przejrzystej polityki płacowej w obecnym miejscu zatrudnienia, nie mogą doczekać się zmian nadchodzących z 2026 rokiem.

Co zrozumiałe, niektórzy pracodawcy mogą czuć się nieco mniej entuzjastycznie nastawieni do tej daty. W końcu owa dyrektywa przyniesie znaczące zmiany dla przedsiębiorców.

Co zmieni unijna dyrektywa w sprawie transparentności wynagrodzeń?

Najważniejsze z punktu widzenia pracodawców i pracowników zmiany obejmują między innymi:

Ujawnianie zakresu wynagrodzeń w ogłoszeniach o pracę: Pracodawcy są zobowiązani do uwzględniania widełek płacowych w ogłoszeniach o pracę i podczas procesów rekrutacyjnych. Środek ten ma na celu zapewnienie osobom poszukującym pracy jasnych warunków finansowych i przeciwdziałanie dyskryminacji płacowej już na początkowym etapie współpracy.

Zakaz pytania o historię wynagrodzeń: Pracodawcy nie mogą pytać o poprzednie wynagrodzenie kandydata we wcześniejszym miejscu zatrudnienia.

Przejrzystość wynagrodzeń: Pracownicy mogą żądać informacji na temat ich indywidualnego wynagrodzenia oraz średniego poziomu płac, w podziale na płeć, dla kategorii pracowników wykonujących taką samą lub podobną pracę. Pracodawcy muszą corocznie informować pracowników o tym prawie. Ma to na celu wspieranie kultury otwartości i zaufania.

Argumenty za przejrzystością wynagrodzenia

Zwolennicy jawności wynagrodzeń argumentują, że oferuje ona kilka znaczących korzyści:

Zmniejszenie różnic w wynagrodzeniach: Regularne raportowanie i ujawnianie informacji może wywrzeć presję na firmy, by zajęły się nieuzasadnionymi różnicami w wynagrodzeniach. Może to prowadzić do bardziej sprawiedliwego podziału płac, zmniejszając prawdopodobieństwo wystąpienia nierówności systemowych.

Promowanie sprawiedliwości i równości: Ułatwiony dostęp do informacji o wynagrodzeniach może pomóc zidentyfikować i skorygować różnice w wynagrodzeniach ze względu na płeć, rasę lub inne czynniki. Jest to zgodne z szerszymi celami społecznymi dotyczącymi równości i przeciwdziałania dyskryminacji.

Wzmocnienie pozycji pracowników: Znajomość przedziałów płacowych i średnich wynagrodzeń umożliwia pracownikom negocjowanie lepszych świadczeń i wynagrodzeń. Zapewnia punkt odniesienia dla ich wartości na rynku pracy, wspierając poczucie sprawiedliwości i podnosząc morale pracownika.

Przyciąganie talentów: Przejrzyste praktyki płacowe mogą poprawić reputację pracodawcy, czyniąc go bardziej atrakcyjnym dla potencjalnych pracowników. Na konkurencyjnym rynku pracy to może być decydującym czynnikiem w grze o rekrutację najlepszych talentów.

Argumenty przeciwko przejrzystości wynagrodzeń

Krytycy transparentności płacowej podnoszą kilka kwestii, choć należy podkreślić, że w większości wydają się one dotyczyć punktu widzenia pracodawcy:

Kwestie prywatności: Niektórzy twierdzą, że obowiązkowe ujawnianie wynagrodzeń narusza prywatność. Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy mogą czuć się niekomfortowo z powszechnym dostępem do informacji o wynagrodzeniach, obawiając się, że może to prowadzić do zazdrości, niechęci lub innej negatywnej dynamiki w miejscu pracy.

Obciążenia administracyjne: Dla wielu firm, zwłaszcza tych o mniejszej skali przychodów, wymogi dyrektywy mogą stanowić znaczące obciążenie administracyjne. Gromadzenie, analizowanie i raportowanie danych dotyczących wynagrodzeń może być czasochłonne i kosztowne.

Wady konkurencyjne (dotyczące głównie pracodawcy): Niektóre przedsiębiorstwa obawiają się, że przejrzystość wynagrodzeń może osłabić ich pozycję na rynku pracy. Jeśli konkurenci uzyskają dostęp do informacji o wynagrodzeniach, mogą oni przechwytywać talenty, oferując nieco wyższe płace, co może prowadzić do nakręcania się spirali płacowej, która może być nie do udźwignięcia dla niektórych firm.

Negatywny wpływ na harmonię w miejscu pracy: Przejrzystość może czasami prowadzić do napięć w miejscu zatrudnienia. Znajomość wynagrodzeń współpracowników może budzić niezadowolenie i powodować konflikty, zwłaszcza jeśli pracownicy postrzegają różnice w wynagrodzeniach jako niesprawiedliwe.

Co powinniśmy zatem zrobić z tabu dotyczącym wynagrodzeń?

Temat przejrzystości wynagrodzeń przypomina nieco zawody przeciągania liny między pracownikami a pracodawcami.

Podczas gdy przedsiębiorcy mogą mieć powody, by utrzymywać swoją strukturę wynagrodzeń w tajemnicy, zwolennicy przejrzystości wynagrodzeń mają równie, jeśli nie bardziej przekonujące argumenty. A w 2026 roku, kiedy dyrektywa UE wejdzie w życie w krajach UE, ich racje będą wspierały również unijne regulacje.

W ostatecznym rozrachunku, choć firmy będą musiały podjąć dodatkowe wysiłki w celu dostosowania się do nowych przepisów, mogą one również na tych zmianach skorzystać. Zyskają większą równość wśród pracowników i wzmocnioną swą zdolność do przyciągania talentów – bo choć karnety sportowe i owocowe poniedziałki dobrze wyglądają na ogłoszeniu rekrutacyjnym, to nie darmowe jabłka, a płace, ostatecznie zaważą, czy zechcemy podjąć pracę.

Źródła:

Official Journal of the EU (OJEU), “Directive (EU) 2023/970 Of The European Parliament And Of The Council of 10 May 2023”

Autor: Kamila Brzezińska
Redaktorka

Absolwentka Filologii Francuskiej na UP, a także Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

W MBE zajmuje się głównie redakcją portalu CareersInPoland.com.

W życiu prywatnym Kamila jest miłośniczką dobrej książki i kiepskich filmów, oraz weteranem gier RPG i horror-survivalowych. Od 2016 roku żywi niezdrową fascynację do amerykańskiej satyry politycznej. 

Zobacz również