Trwa ładowanie. Prosimy o chwilę cierpliwości.

Twardy orzech do zgryzienia, czyli co Polacy wiedzą o finansach a czego jeszcze nie

Jak dokładnie Polacy czytają umowy finansowe przed podpisaniem, dlaczego obawiają się inwestowania? Te i kilka innych ciekawostek przynoszą wyniki badania "Poziom wiedzy finansowej Polaków 2020".
Kategoria: Raporty
12.05.2020

Badanie „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2020” zostało wykonane na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości i Fundacji GPW w lutym 2020. Wyniki badania przeprowadzonego na grupie 500 osób przynoszą ciekawe wnioski dotyczące tego, na jakim poziomie jest wiedza Polaków o finansach, co ankietowani myślą o edukacji finansowej i jaki mają stosunek do inwestowania.

Poznajcie kilka najciekawszych wyników i skonfrontujcie je z własnymi doświadczeniami i obserwacjami. 

1. Wiedza o finansach

Polacy pytani o to, jak oceniają swoją wiedzę dotyczącą finansów najczęściej skłaniają się ku odpowiedzi: "jest przeciętna" (36%) lub "raczej mała" (35%). Tylko 3% określa jej poziom na "bardzo duży" lub "raczej duży" (9%), a z drugiej strony - 17% przyznaje, że jest "bardzo mały". Gorzej swoją wiedzę oceniają mężczyźni (57%) niż kobiety (48%). Zdecydowanie najsłabiej w sferze wiedzy finansowej czują się studenci – osoby w wieku 18-24 lata (83%) oraz mieszkańcy wsi (71%).

Badanie wykazało, że najpopularniejszymi źródłami wiedzy o finansach dla badanych w 2020 r. są banki i inne instytucje finansowe oraz internet.

Najpopularniejsze źródła wiedzy o finansach i ekonomii
Skąd czerpiesz wiedzę z zakresu finansów / ekonomii?  
Od banków i innych instytucji sektora finansowego 65%
Z internetu 59%
Z mediów 37%
Od instytucji publicznych 28%
Ze szkoły lub uczelni 22%
Od innych osób 19%
Z książek specjalistycznych 5%
Trudno powiedzieć 3%

Dla osób młodych "pierwszym kontaktem" z wiedzą ekonomiczną i finansową jest internet (70% dla osób 18-24 lata i 75% dla osób 25-34 lata), z kolei dla starszych osób – banki i inne instytucje finansowe (82% dla osób 35-44 lata i 77% dla osób 45-54 lata).

Największy niedobór wiedzy odczuwają Polacy w obszarze cyberbezpieczeństwa. W dalszej kolejności ankietowani wskazali na deficyt znajomości finansów publicznych oraz przedsiębiorczości. W porównaniu do wyników badania z 2019 roku widać znaczącą poprawę wiedzy z zakresu oszczędzania oraz kredytów i pożyczek. Polacy nie mają również problemu z płatnościami bezgotówkowymi (do niedobóru wiedzy w tym obszarze przyznaje się tylko 4%).

Najbardziej preferowanym sposobem przekazywania wiedzy finansowej są bezpośrednie spotkania oraz poradniki i infografiki. Wśród nowoczesnych form edukacji ankietowani wskazali na aplikacje mobilne (32%). Spotkania bezpośrednie preferują osoby z wykształceniem wyższym (65%) oraz osoby starsze powyżej 65. roku życia (47%). Osoby młode (18-24 lata) najbardziej chcą nabywać wiedzę finansową poprzez aplikacje mobilne (61%).

2. Edukacja finansowa

Chociaż szkoła i uczelnia nie są pierwszym źródłem wiedzy Polaków o finansach, edukacja finansowa pełni ważną rolę w kształtowaniu wiedzy młodego pokolenia z zakresu ekonomii.

W sprawie wskazania optymalnego etapu na rozpoczęcie obowiązkowej edukacji finansowej człowieka, ankietowani są podzieleni a 8% zupełnie nie widzi potrzeby obowiązkowego szkolenia w tym obszarze. Najwięcej osób jest zdania, że to właściwym czasem do tego jest nauka w szkole średniej (31%), a 24% jest za wprowadzeniem takich zajęć już w szkole podstawowej. Jednocześnie, aż 36% mieszkańców miast powyżej 500 tys. optuje za jeszcze wcześniejszym okresem przedszkolnym. Z kolei 22% osób o wykształceniu podstawowym lub zawodowym oczekiwałoby takiego obowiązku dopiero w pracy.

Kiedy zacząć obowiązkową edukację finansową?  
W przeszkolu 12%
W szkole podstawowej 24%
W szkole średniej 31%
Na studiach 15%
W pracy 10%
Nie ma potrzeby obowiązkowych zadań w tym zakresie 8%

3. Wiedza o finansach w praktyce: inwestowanie i czytanie umów

Poziom wiedzy o finansach ma bezpośrednie przełożenie na obawy związane z inwestowaniem. Aż 57% ankietowanych wskazuje, że największą obawą jest właśnie brak odpowiedniej wiedzy. Mniej popularnymi odpowiedziami były: "nie inwestuję, bo uważam, że nie posiadam kapitału wyjściowego" (18%) i "boję się ryzyka związanego z inwestowaniem" (17%). 

Polacy spotykają się ze słownictwem z zakresu finansów podczas podpisywania umów z bankami i instytucjami finansowymi. Blisko co drugi młody Polak (48%) w wieku 18-24 lata i co piąty senior powyżej 65. roku życia (21%) deklaruje, że sprawdza jedynie podstawowe zapisy i zgodność danych osobowych. Łączny odsetek osób deklarujących dokładność przy czytaniu umów finansowych przed ich podpisaniem wynosi 75%. Niestety, w 2020 roku częściej niż w ubiegłym ankietowanym zdarza się przeglądać umowy pobieżnie i sprawdzać jedynie podstawowe zapisy lub nawet podpisywać umowy bez czytania. 

Źródło: Poziom wiedzy finansowej Polaków 2020. 

Autor: Karolina Zdunowska
Redaktor naczelna Grupa MBE

Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. W przeszłości współpracowała z wydawnictwami: Media Regionalne, Ringier Axel Springer i Marquard Media. W Grupie MBE była odpowiedzialna za redakcję tekstów do magazynu „Kariera w Finansach i Bankowości” oraz na stronę KarierawFinansach.pl w latach 2018-2022.

Zobacz również