Stress management – definicja
Stress management, czyli zarządzanie stresem to najbardziej popularne i obiecujące podejście do problematyki zwalczania stresu w miejscu pracy.
Jest to „filozofia organizacji i zbiór zasad, które kształtują konkretne metody poświęcone promocji zdrowia jednostek i organizacji w celu zabezpieczenia jednostek i organizacji przed negatywnymi skutkami stresu”.
Quick J.C., Quick J.D., Nelson D.L., "Hurrell J.J. Preventive stress management in organisations".
Na czym powino opierać się Stress management?
Zarządzanie stresem powino się opierać na nasepujących zasadach:
- Firma i pracownik (jego zdrowie i funkcjonowanie zależy od siebie zależni właściwości organizacji). Firma nie może osiągnąć wysokiego poziomu produktywności bez zdrowych i pozytywnie nastawionych do pracy pracowników.
- Rządzący firmą są odpowiedzialni za pracowników i organizacje.
- Stres organizacyjny i indywidualny jest czymś co można zmniejszyć, a nawet całkowicie zlikwidować.
- Każdy reaguje na stres inaczej. Nie można mówić o jednej najskuteczniejszej metodzie walki ze stresem. Trzeba ją dopasować do możliwości pracownika i do właściwości danej firmy.
- Przedsiębiorstwa podlegają zmianom. Te strategie zarządzania stresem, które były efektywne w przeszłości, teraz mogą okazać się dla firmy przestarzałe. Konieczne jest ciągłe monitorowanie przyczyn i skutków stresu.
Etapy eliminacji stresu
Wyróżnia się trzy etapy eleminacji stresu:
- Usuwanie potencjalnych przyczyn stresu.
- Modyfikacja reakcji pracownika na pojawiające się sytuacje stresowe.
- Obniżenie poziomu negatywnych skutków stresu, które pojawiły się w wyniku nieskutecznej kontroli na etapie pierwszym i drugim.
Przy stress management używa się strategi działań (programów) w celu zapobiegania stresu lub ukierunkowania go na korzystne dla zdrowia i produktywne wyniki. Są to programy ukierunkowane na pracownika (cztery) i na firmę (trzy).
Strategie ukierunkowane na pracownika związane są:
- z czynnikami psychologicznymi (np. realistyczna ocena własnych możliwości i aspiracji);
- z czynnikami fizycznymi/fizjologicznymi (np. programy dotyczące diety, ćwiczeń fizycznych);
- ze zmianą zachowania (np. stosownie rozluźnenia wewnętrznego);
- ze zmianą środowiska pracy pracownika (np. przeniesienie do innej firmy lub innego miejsca pracy, w których stosuje się niższe wymagania).
Strategie ukierunkowane na przedsiębiorstwo są związane z:
- zmianą charakterystyki organizacji (np. zmiana systemu nagradzania lub szkolenia, rozwój opieki zdrowotnej);
- zmianą charakterystyki ról (m.in. wzrost udziału w podejmowaniu decyzji);
- zmianą charakterystyki zadań (m.in. projektowanie zadań zgodnie z możliwościami i preferencjami pracowników).
Czynniki stresogenne
Do czynników stresogennych należą:
- natłok obowiązków;
- praca pod presją czasu;
- powtarzalność i monotonia zadań dla pracownika;
- braka przejrzystości odnośnie warunków zatrudnienia i zakresu obowiązków (niejasne warunki umowy, brak możliwości awansu, zadania nieadekwatne do kwalifikacji, brak stabilizacji);
- problemy związane z budowaniem relacji w miejscu pracy;
- problemy z komunikacją.