Pranie pieniędzy nie odeszło do lamusa

Polskie prawo coraz bardziej dostosowuje się do wymogów Unii Europejskiej, która intensywnie ściga przestępczość finansową. Wydane w ubiegłym roku przez polski sejm rozporządzenie nakłada na przestępców finansowych bardzo wysokie kary, w tym pozbawienie wolności nawet do 12 lat. Odpowiedzialność za złamanie prawa spoczywa nie tylko na osobie, która takie nielegalne transakcje przeprowadzała, ale również na pracownikach bankowych i osobach trzecich, które podejrzewały niezgodność z prawem.

Ciągła ewolucja

Wyłapanie nielegalnych transakcji nie jest proste. Przestępcy dostosowują swoje metody do zmieniających się technologii, w tym także do zabezpieczeń wprowadzanych w bankach. Aktualnie wyróżnia się 5 najpopularniejszych typów nielegalnych transakcji:

• smurfing (wpłacanie drobnych kwot poprzez podstawione osoby),
• mieszanie (polega na wrzucaniu nielegalnie pozyskanych transakcji do legalnych transakcji, najczęściej dotyczy to barów i restauracji),
• puste transakcje (czyli kreowanie pustego obrotu na nieprawdziwych rachunkach),
• fikcyjny kredyt (zaciągnięty w jednym banku, spłacany fikcyjnym kredytem zaciągniętym w innej instytucji),
• transfer pricing (zawyżanie lub zaniżanie wartości na fakturze w handlu międzynarodowym prowadzonym pomiędzy powiązanymi przedsiębiorstwami).

Wciąż jednak pojawiają się nowe, którym udaje się przejść przez zabezpieczenia. Sposobem na ich wychwycenie, zwłaszcza w transakcjach bezgotówkowych, może być sztuczna inteligencja. Ale pomimo technologicznej ewolucji, człowiek kontrolujący całą strefę pozostaje niezbędny. W XXI wieku pranie pieniędzy jest o tyle ciężkim przestępstwem, że bardzo często powiązane jest z atakami terrorystycznymi. Nielegalne pieniądze stanowią bowiem główne źródło utrzymania grup zamachowców.

Choć terroryzm w Polsce, na chwilę obecną, wydaje się odległym problemem, to pieniądze pozyskane z nielegalnych źródeł, a następnie wprowadzone do  legalnego obiegu, mogą być też przyczyną załamania gospodarczego i prowadzić do rozkładu ważnych sektorów gospodarczych, nie wspominając o ofiarach przestępstw źródłowych, które tracą swoje majątki, a niekiedy wolność czy nawet życie.

Przestępstwa finansowe w dobie cyfryzacji i bankowości mobilnej

Wykrycie nielegalnych transakcji to szansa dla analityków bankowych, których zadaniem jest kontrolować podejrzane przepływy środków pod postacią wszelkich instrumentów finansowych. O tym, jak ważne jest to działanie z punktu widzenia wizerunkowego, przekonało się wiele instytucji finansowych i nie tylko. I choć często instytucje te kategorycznie odcinają się od przestępstwa, zła sława oprócz złego PR-u może przynieść również straty finansowe w postaci kar od regulatorów rynku finansowego czy kosztów programów naprawczych adresowanych do poszkodowanych na skutek takich zdarzeń.

- Warto rozwinąć umiejętności poruszania się w środowisku międzynarodowych przepisów i wymogów regulacyjnych poprzez dostarczanie rozwiązań zgodnych z tymi regulacjami oraz oczekiwaniami regulatorów rynków finansowych. To wiedza na temat zarządzania środowiskiem Compliance, AML i przeciwdziałaniu przestępstwom finansowym. To także wiedza dotycząca budowania i zarządzania efektywnymi mechanizmami, procedurami oraz systemami Compliance, AML i przeciwdziałania przestępstwom finansowym – mówi Karol Wojtczak, specjalista Citi Service Center Poland z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy, wykładający ten przedmiot w Akademii Leona Koźmińskiego.

Warte podkreślenia jest to, że ofiarą przestępstw finansowych może zostać każda firma, dlatego wszystkie sektory powinny zachować w tym względzie czujność. Owszem – bankowość i finanse mają pod tym względem trudniej. To na nich spoczywa odpowiedzialność zatwierdzenia i ewentualne wykrycie transakcji, które mogą być nielegalne.

Czy przedsiębiorca może się bronić? Jak najbardziej.  Kluczowa jest tu analiza ryzyka i adekwatne procesy  kontrolne  poparte  zgłaszaniem do właściwych organów wykrytych przypadków podejrzanych działań potencjalnie powiązanych z praniem pieniędzy pochodzących z nielegalnych źródeł. 

Zjawisko prania pieniędzy w XXI wieku wkracza w nowy wymiar. W świecie szybko postępującego rozwoju technologii wykrycie przestępstw jest coraz trudniejsze. Sztuczna Inteligencja i złożone algorytmy oczywiście pomagają także w walce z praniem pieniędzy, ale pośród technicznych rozwiązań nie może zabraknąć wysokiej klasy profesjonalistów.  

---

Chcesz dołączyć do działu zajmującego się przeciwdziałaniem praniu brudnych pieniędzy?
Przejrzyj oferty pracy dla analityków AML.