Pogodzić wodę z ogniem, czyli niefinansowe kompetencje CFO

O czym mowa? O miękkich kompetencjach, które - choć często nie doceniane - warunkują jakość i efektywność pracy na tym stanowisku. Umiejętności merytoryczne to podstawa - dziś wszyscy nimi dysponują. Tym, co wyróżnia najlepszych, są właśnie soft skills. Jest to wyzwanie tym większe, że finansiści to zazwyczaj osoby o ścisłych umysłach. Lubią liczby, zjawiska mierzalne i konkretne. A oczekuje się od nich uwzględniania czynników miękkich, niedookreślonych, niematerialnych. Nie pozostaje im więc nic innego, jak próbować pogodzić wodę z ogniem.

Kontrolować czy kreować?

- Obecnie dyrektorzy finansowi to osoby o interdyscyplinarnych umiejętnościach. Wzrost znaczenia miękkich kompetencji wśród CFO obserwujemy w Polsce od kilku lat. To już nie są osoby odpowiedzialne jedynie na kontrolę finansową i zarządzanie środkami, chociaż to nadal stanowi trzon ich pracy - mówi Monika Kunikowska z Grafton Recruitment, starszy konsultant w dziale Finance, Banking & Accounting.

Rola dyrektora finansowego w firmie wciąż ewoluuje. Znacznie wykracza poza funkcje typowo kosztowe. Grzegorz Koterwa, CEO portalu KarierawFinansach.pl zauważa, że dyrektor finansowy coraz mniejszym stopniu jest księgowym czy kontrolerem, a w coraz większym stopniu osobą odpowiedzialną za biznes i wyniki finansowe. Dziś idealny CFO to doradca i oparcie dla prezesa, strateg i lider zmian. Jego zadaniem jest poszukiwanie nowych rozwiązań - kreowanie rzeczywistości, a nie tylko jej opisywanie w języku finansów.

Rozumieć, komunikować, tworzyć

A zatem jakie umiejętności powinien posiadać CFO, aby sprostać tym wyzwaniom? Za szczególnie istotne można uznać trzy obszary kompetencyjne.

• Świadomość biznesowa - Dyrektor finansowy powinien rozumieć procesy zachodzące w całej organizacji, a także otoczenie konkurencyjne, w którym działa firma. Tylko wtedy podejmowane przez niego decyzje będą miały dodatni wpływ na biznes. - podkreśla Grzegorz Koterwa. Oczywiście nie chodzi o perspektywę biernego obserwatora, o rozumienie dla samego rozumienia. Ta wiedza nie przysłuży się organizacji, jeśli CFO nie będzie nastawiony na stałe identyfikowanie ryzyka oraz obszarów wymagających ulepszeń.

• Komunikacja - Finanse to krwioobieg organizacji - żadna decyzja finansowa nie pozostaje bez wpływu na inne działy i procesy w firmie. Bez umiejętności interpersonalnych nie uda się przekonać innych do przeprowadzenia pożądanych zmian czy nawet należycie egzekwować funkcji kontrolnych. Ale komunikacja to proces dwustronny. Tak naprawdę zawsze należy zacząć od słuchania. Dlatego niesłychanie istotną kompetencją jest empatia. W procesie budżetowania i zarządzania kosztami pozwala ona zrozumieć cele, priorytety i specyfikę działania innych działów. Dzięki uwzględnieniu punktu widzenia współpracowników dyrektor finansowy może podchodzić do kosztów nie jak do zła koniecznego, ale jak do inwestycji.

• Kreatywność - Dyrektor finansowy z jednej strony musi działać zgodnie ze standardami sprawozdawczości, regułami raportowania i przepisami prawa. W tym obszarze nie ma oczywiście miejsca na kreatywność. Ale ta cecha przydaje się w obszarze szeroko pojętej rachunkowości zarządczej. - Mimo że istnieją pewne kanony kontrolingu, to każda branża czy nawet firma wymaga elastycznego podejścia. System kontrolingu powinien nieustannie ewoluować razem z firmą. Zasady, które sprawdzają się dziś, mogą stać się nieaktualne, jeżeli struktura sprzedaży czy kosztów znacznie się zmieni - tłumaczy Grzegorz Koterwa. CFO musi też być innowacyjny - mieć odważne pomysły na przeprowadzenie zmian i usprawnień w firmie.
  
  

Alfa i omega?

Te trzy obszary nie wyczerpują oczywiście całego katalogu miękkich kompetencji przydatnych w pracy dyrektora finansowego.

- Dobry dyrektor finansowy powinien posiadać umiejętności negocjacyjne w ramach kontaktu z instytucjami finansowymi, na przykład bankami. Jego rola ma charakter opiniotwórczy i często ma wpływ ma inwestycje firmy - zauważa Monika Kunikowska.

Nie można też zapominać, że jak każdy "egzemplarz" kadry menedżerskiej, CFO musi być skutecznym przywódcą - liderem zdolnym inspirować i motywować pracowników, a także sprawnie zarządzać ich pracą. A to samo w sobie stanowi już nie lada sztukę.

Można odnieść wrażenie, że dyrektor finansowy powinien być prawdziwym człowiekiem renesansu. Trudno się dziwić, że oczekiwania są tak wysokie. CFO to jedno z tych kluczowych stanowisk, których obsadzenie ma niebagatelny wpływ na kondycję przedsiębiorstwa. Ale trzeba też zauważyć, że wszechstronność popłaca. Nie bez powodu jest to w końcu jedno z najlepiej opłacanych stanowisk na rynku.